سطح : متوسط
برتری گسترشی
گسترش یکی از مهمترین اصول بازی شطرنج است. مهره های شما هر چه بیشتر در بازی شرکت داشته باشند، امکانات بیشتری برای حمله کردن برای شما ایجاد می شود.
با بررسی چند بازی که در آن یکی از طرفین با استفاده از برتری گسترشی خود به پیروزی رسیده و یا یک طرف بخاطر عدم گسترش دادن مهره های خود شکست خورده، سعی خواهیم نمود اهمیت گسترش را نشان دهیم
سطح : مبتدی
تصفیه کردن
این تم تاکتیکی برای تصفیهُ (تخلیه) خانه یا قطر و یا ستونی صورت می گیرد که تا بتوانیم از خانه یا قطر و ستونی که اخیرأ تصفیه شده است، استفاده موثر بکنیم. بیشتر مواقع مهره ای که راه را (خانه،قطر،ستون و...) برای استفاده مهره‌های دیگر خالی می‌کند، خودش در این راه قربانی می‌شود. و اگر این قربانی در زمان حمله به روی شاه دشمن صورت گیرد نتیجهُ عمل خیلی قویتر و موثرتر است.اکنون به چند نمونه از این تم می‌پردازیم
سطح : پیشرفته
پیاده های ضعیف
به پیاده‌هایی که توسط پیاده‌های دیگر حمایت نشوند پیاده‌های ضعیف می‌گویند. پیاده‌های ضعیف می‌توانند پیاده‌های ایزوله ، دوبله ، عقب افتاده ، آویزان و ... باشند. اما حمایت نشدن هر پیاده‌ای توسط پیاده های خودی نیز دلیل بر ضعیف بودن آن نیست و همانگونه که قبلأ هم اشاره کرده‌ایم ؛ ضعف در شطرنج به چیزی اطلاق می‌شود که بتوانیم از آن استفاده کنیم.
سطح : متوسط
خانه های ضعیف
هاملت تومانیان
چگونگی ارزیابی یک وضعیت بر مبنای اجزاء و عناصری مانند: برتری ماتریالی ،گسترش و هماهنگی سوارها ، وضعیت شاه ، قطرها و ستونهای باز ، مرکز و فضا ، ساختار پیاده ای و خانه های ضعیف ، برتری دو فیل و .... صورت می گیرد. بازیکنان بزرگ و تئوریسین های معروفی در مورد اولویت بندی این عناصر نظرهای مختلفی ارائه کرده اند مثلأ آرون نیمزوویچ به ساختار پیاده ای و ضعفهای ثابت اهمیت بیشتری می داد در حالی که زیگبرت تاراش وضعیت سوارها را در اولویت بالاتری از ساختار پیاده ای به حساب می آورد و می توان به مواردی بسیار از این قبیل نیز اشاره نمود . در آینده به نظرات بزرگان شطرنج و چگونگی ارزیابی کردن یک وضعیت بیشتر خواهیم پرداخت اما در ابتدا سعی خواهیم نمود که این عناصر را تک به تک مورد بررسی قرار دهیم تا با دید بازتری به ارزیابی یک وضعیت اقدام نماییم.
شطرنج از هند به ایران معرفی شد و بخشی از آموزش شاهزاده‌ها و اشراف گردید. در دوره ساسانی در حدود سال 600 این نام به چترنگ دگرگون گردید و پس از حمله عرب‌ها به شطرنج دگرگون شد.قوانین شطرنج در ایران گسترش یافت و بازیکنان زمانی که به شاه طرف روبرو حمله میکردند، واژه شاه را میگفتند و وقتی شاه توانایی نداشت واژه شاه مات به معنی شاه بی دفاع استفاده میشد و این واژه به دیگر سرزمین‌ها نیز راه یافت.
تمامی طرحهای عمیق و یا تکنیکهای آخربازی در صورتی که نتوانید در لحظه حیاتی بازی از آن بهره برداری نمایید بلا استفاده می ماند و قربانی یک لحظه از بازی می شوید و وضعیتی بازنده و اسفبار را به همراه خواهد آورد و این هنگامی است که می گوییم هر چه رشته اید پنبه شده است.همچنین است که در برخی موارد یک بازی برتر تنها یک دریچه از فرصتها را برای دستیابی به نتیجه پایانی می گشاید و اینکه در آن برهه حیاتی از زمان بازی آماده بهره برداری از آن بود بسیار حائز اهمیت است.
| نوشته شده توسط استاد بزرگ لو آلبرت | |||
موارد گوناگونی از غافلگیری و شبیخون این گونه حریفان کهنه کار به روشنی در نمونه های کلاسیک که در پی می آید به نمایش گذاشته شده است که طی آن مانور غیر منتظره شاه٬ بر طرف کردن موانع پیاده ای٬ بعلاوه زوگزوانگ کار ساز واقع شده است.در بررسی این مثالها خصوصا"بر رویدادهای خطایی که موجب رسیدن به آخر بازی پیاده ای شده به همان خوبی روش روبرو شدن با همان خطا و بهره برداری مناسب از چنین موقعیت هایی تاکید و تکیه لازم معمول شده است.امید است تفسیرهایی که بر این مثالها نوشته شده است مهارت دوستداران شطرنج را خصوصا"در آخر پیاده بهبود بخشد. به گفتار کوتاه و آموزنده استاد بزرگ تار تاکوور توجه نمائید.که "شطرنج مبارزه ایست علیه اشتباهات خود شخص" این سخن کوتاه اندیشمند بلند مرتبه شطرنج ٬ناشی از نمونه های بر جسته ای از کار خلاق شخص او و سایر استادان و استاد بزرگان تراز اول جهان می باشد.آنها به این امید که به پیروزی دست می یابند و یا از مشکلی خلاص می شوند مبارزه را به آخر بازی پیاده کشانده اند ولی سر انجام همه آنها با یاس و نومیدی روبرو شده اند.
|
تعدادی از بیت های دیوان شمس تبریزی اثر مولانا رو که در آن ها نام مهره های شطرنج آمده رو اینجا می نویسم؛ اینها ابیاتی هستند که خودم دیدم و ازشان خوشم آمده، مطمئنا ابیات بیشتری با کلمات شطرنجی در دیوان شمس وجود دارد
به قلم مهران فرخنده
ضرب المثل ایرانی:ازباخت ناراحت نمیشوم چون هرلگدی در زندگی خورده ام دوقدم به جلو پرت شده ام
ضرب المثل هندی:شطرنج اقیانوسی است که یک پشه میتواند از آن بنوشد ویک فیل در آن غوطه ور گردد
ضرب المثل عربی : بازی شطرنج زیباتر از باغ شکوهمند خلیفه است .
ضرب المثل روسی : کیش ها بسیار زیادند ولی فقط یک مات در برابر آنها وجود دارد .
