وقتی کتاب، بهترین مربی است
وقتی کتاب، بهترین مربی است
احسان قائم‌مقامی، استاد بزرگ شطرنج ایران، در این باره عنوان می‌کند: «اهمیت مطالعه در این ورزش به‌ویژه در میان ورزشکاران حرفه‌ای شطرنج بسیار چشم‌گیر است، زیرا ورزشکاران می‌توانند علاوه‌بر افزایش و به‌روز کردن دانش ورزشی خودشان، از تجربه‌های بزرگان شطرنج در موقعیت‌های گوناگون آگاهی یابند.»
وی می‌افزاید: «میزان مطالعه ورزشکاران این رشته نسبت به ورزشکاران رشته‌های دیگر بسیار بیشتر است و شطرنجبازان معمولا از برنامه روزانه خاصی پیروی می‌کنند که شامل دست‌کم سه ساعت مطالعه کتاب و منابع اینترنتی در کنار بهره‌گیری از برنامه‌های نرم‌افزاری می‌شود.»
به عقیده استاد بزرگ شطرنج ایران، شطرنجبازان با مطالعه یافته‌های ورزشکاران باتجربه از جمله یاداشت‌های روزانه آنان، استفاده از آنالیزها، تفکیک‌ها، نظریه‌ها و روان‌شناسی بازی‌های حریفان، سطح آمادگی خودشان را افزایش می‌دهند.
هادی مومنی، مترجم کتاب «آخر بازی کرس» نیز در این باره معتقد است: «در بازی شطرنج حتی ممکن است کتاب و کتابخوانی، نقش مربی را هم برعهده بگیرد. بنابراین، با توجه به اهمیت مطالعه در این ورزش، نویسندگان و مترجمان این آثار هم باید از ویژگی‌های خاصی برخوردار باشند، به‌ویژه در آثار ترجمه شده که نخست باید کتاب‌های روز دنیا را انتخاب کنند تا کارآیی بیشتری داشته باشند و دیگر آن‌که مترجمان این کتاب‌ها، به ورزش شطرنج تسلط داشته باشند چرا که اگر فضای این رشته ورزشی را حس نکرده باشند، نمی‌توانند مطلب را خوب انتقال دهند.»
از جمله مباحثی که در رشته ورزشی شطرنج جایگاه ویژه‌ای دارد، روان‌شناسی است، موضوعی که می‌تواند به ویژه در تمرکز کردن شطرنجبازان تاثیر فراوانی داشته باشد.
قائم‌مقامی درباره مکتوبات حوزه روان‌شناسی شطرنج می‌گوید: «اکنون میلیون‌ها نسخه کتاب با موضوع قوانین و مقررات بازی و محصول نرم‌افزاری وجود دارند، از جمله علم جدید روان‌شناسی شطرنج که در حال توسعه است. روان‌شناسی، توانمندی شناخت شخصیت و افکار رقیب را در وجود ورزشکار ایجاد می‌کند و در پیشبرد اهداف، پیش‌بینی عکس‌العمل و رفتار شطرنجباز بسیار موثر است. بنابراین، باید بیشتر مورد توجه مولفان و شطرنجبازان قرار بگیرد.»
مومنی، قهرمان سابق شطرنج ایران نیز در این باره بیان می‌کند: «در حالی که تاکنون تحقیقات زیادی درباره ویژگی‌های بازی شطرنج انجام شده اما به مقوله روان‌شناسی شطرنج و موضوعات مرتبط آن مانند استرس، مسایل روحی و جسمی ورزشکاران شطرنج به‌ویژه شطرنجبازان کودک، کمتر پرداخته شده است. کتاب‌های منتشر شده در این باره بیشتر به تکنیک‌ها و تاکتیک‌ها بازی می‌پردازند و کمتر به مسایل روحی و روانی شطرنجبازان رده سنی کودکان پرداخته شده است، به‌طوری که در مسابقات طولانی مدت و با توجه به حوصله کم کودکان، شطرنجباز با اتمام ذخیره انرژی بدنش مواجهه می‌شود. نکته قابل توجه دیگری که در علم روان‌شناسی شطرنج باید بیش از پیش به آن توجه شود، این است که همزمان با افزایش سرعت در پیشرفت تکنیک و تاکتیک شطرنج، سرعت بازی نیز کاهش یافته که این امر در کاهش دامنه سنی ورزشکاران شطرنج هم بی‌تاثیر نبوده و میانگین سنی آنان کاهش یافته است. بنابراین، باید به مسایل روحی و جسمی ورزشکاران این رشته بیشتر توجه کرد تا در کشورمان افراد زیر 30 سال پس از بدست آوردن عناوین گوناگون در این حوزه دیرتر به سن بازنشستگی برسند. به نظر من، ضرورت دارد نویسندگان حوزه شطرنج به چنین موضوعاتی بیشتر توجه کنند.»
ایبنا
