برخیز شتربانا، بربند کجاوه
برخیز شتربانا، بربند کجاوه کز چرخ همى گشت عیان رایت کاوه
برشاخ شجر برخاست آواى چکاوه وز طول سفر حسرت من گشت علاوه
بگذر به شتاب اندر، از رود سماوه در دیده من بنگر دریاچه ساوه
وز سینه ام آتشکده پارس نمودار
از رود سماوه، زره نجد و یمامه بشتاب و گذر کن به سوى ارض تهامه
بردار، پس آنگه گهر افشان سر خامه این واقعه را زود نما نقش به نامه
در سلک عجم، بفرست با پر حمامه تا جمله ز سر گیرند دستار و عمامه
جوشند چو بلبل به چمن، کبک به کهسار
بنویس یکى نامه به شاپو ذو الاکتاف کز این عربان دست مبر، نایژه مشکاف
هشدار که سلطان عرب، داور انصاف گسترده، به پهناى زمین، دامن الطاف
بگرفته همه دهر، ز قاف اندر تا قاف اینک بدرد خشمش پشت و جگر و ناف
آن را که درد نامهاش از عجب و ز پندار
با ابرهه گو، خیر به تعجیل نیابد کارى که تو مىخواهى از فیل نیاید
رو تا به سرت جیش ابابیل نیاید بر فرق تو و قوم تو سجیل نیاید
تا دشمن تو، مهبط جبریل نیاید تاکید تو در مورد تضلیل نیاید
تا صاحب خانه نرساند به تو آزار
زنهار، بترس از غضب صاحب خانه بسپار بزودى شتر سبط کنانه
برگرد از این راه و مجو عذر و بهانه بنویس، به نجاشى اوضاع
آگاه کنش از بد اطوار زمانه وز طیر ابابیل یکى بر به نشانه
کانجا شودش صدق کلام تو پدیدار
بوقحف چرا چوب زند بر سر اشتر؟ کاشتر به سجود آمده با ناز و تبختر
افواج ملک را نگر، اى خواجه بهادر کز بال همى لعل فشانند و ز لب در
وز عدتشان سطح زمین یکسره شد پر چیزى که عیان است چه حاجت به تفکر؟
آنرا که خبر نیست، فگار است ز افکار
زى کشور قسطنطین یک راه بپوئید وز طاق ایا صوفیه آثار بجوئید
با پطرک و مطران و به قسیس بگوئید کز نامه انگلیون اوراق بشوئید
مانند گیا، بر سر هر خاک، مروئید وز باغ نبوت گل توحید ببوئید
چونان که ببوئید مسیحا به سر دار
این است که ساسان به دساتیر خبر داد جاماسب، به روز سوم تیر خبر داد
بر بابک برنا، پدر پیر خبر داد بودا، به صنمخانه کشمیر خبر داد
مخدوم سرائیل، به ساعیر خبر داد و آن کودک نا شسته لب از شیر خبر داد
ربیون گفتند و نیوشیدند احبار
از شق سطیح این سخنان پرس زمانى تا بر تو بیان سازند اسرار نهانى
گر خواب انوشروان تعبیر ندانى از کنگره کاخش تفسیر توانى
بر عبد مسیح این سخنان گر برسانى آرد به مداین درت از شام نشانى
بر آیت میلاد نبى، سید مختار
فخر دو جهان، خواجه فرخ رخ اسعد مولاى زمان، مهتر صاحبدل امجد
آن سید مسعود و خداوند مؤید پیغمبر محمود، ابو القاسم احمد
وصفش نتوان گفت به هفتاد مجلد این بس که خدا گوید: ما کان محمد(ص)
بر منزلت و قدرش یزدان کند اقرار
اندر کف او باشد از غیب مفاتیح و اندر رخ او تابد از نور مصابیح
خاک کف پایش به فلک دارد ترجیح نوش لب لعلش به روان سازد تفریح
قدرش ملک العرش به ما ساخته تصریح و این معجزهاش بس که همى خواند تسبیح
سنگى که ببوسد کف آن دست گهر بار
اى لعل لبت کرده سبک، سنگ گهر را و اى ساخته شیرین کلمات تو، شکر را
شیروى، به امر تو، درد ناف پدر را انگشت تو فرسوده کند قرص قمر را
تقدیر، به میدان، تو، افگنده سپر را و آهوى ختن نافه کند خون جگر را
تا لایق بزم تو شود نغز و بهنجار
موسى، زظهور تو، خبر داده به یوشع ادریس بیان کرده به اخنوح همیلع
شائول به یثرب شده از جانب تبع تا بر تو دهد نامه آن شاه سمیدع
اى از رخ دادار برانداخته برقع بر فرق تو بنهاده خدا تاج مرصع
در دست تو بسپرد قضا صارم تبار
تا کاخ صمد ساختى، ایوان صنم را پرداختى از هر چه به جز دوست، حرم را
برداشتى، از روى زمین رسم ستم را سهم تو دریده دل دیوان دژم را
کرده تهى از اهرمنان کشور جم را تایید تو بنشانده شهنشاه عجم را
بر تخت چو بر چرخ برین ماه ده و چار
اى پاکتر ازدانش و پاکیزهتر از هوش دیدیم ترا، کردیم این هر دو فراموش
دانش، زغلامیت کشد حلقه فرا گوش هوش، از اثر راى تو، بنشیند خاموش
از آن لب پر لعل و از آن باده پرنوش جمعى شده مخمور و گروهى شده مدهوش
خلقى شده دیوانه و شهرى شده هشیار
برخیز و صبوحى زن، بر زمره مستان کاینان ز تو مستند در این نغز شبستان
بشتاب و تلافى کن تاراج زمستان کو سوخته شرو چمن و لاله بستان
داد دل بستان، ز دى و بهمن، بستان بین کودک گهواره جدا گشته ز پستان
مادرش، به بستر، شده بیمار و نگونسار
ماهت به محاق اندر و شاهت به غرى شد وز باغ تو ریحان و سپرغم سپرى شد
انده، ز سفر آمد و شادى سفرى شد دیوانه به دیوان تو گستاخ و جرى شد
و آن اهرمن شوم به خرگاه پرى شد پیراهن نسرین تن گلبرگ طرى شد
آلوده به خون دل و چاک از ستم خار
مرغان بساتین را، منقار بریدند اوراق ریاحین را، طومار دریدند
گاوان شکم خواره،به گلزار چریدند گرگان، ز پى یوسف بسیار دویدند
تا عاقبت او را سوى بازار کشیدند باران بفروختندش و اغیار خریدند
آوخ ز فروشنده، دریغا ز خریدار!
ماییم که از پادشهان باج گرفتیم زآن پس که از ایشان کمر و تاج گرفتیم
دیهیم و سریر از گهر و عاج گرفتیم اموال و ذخایرشان تاراج گرفتیم
وز پیکرشان دیبه و دیباج گرفتیم ماییم که از دریا امواج گرفتیم
واندیشه نکردیم ز طوفان و ز تیار
در چین و ختن، ولوله از هیبت ما بود در مصر و عدن، غلغله از شوکت ما بود
در اندلس و روم، عیان قدرت ما بود غرناطه و اشبیلیه، در طاعت ما بود
صقلیه، نهان در کنف رایت ما بود فرمان همایون قضا، آیت ما بود
جارى به زمین و فلک و ثابت و سیار
خاک عرب از مشرق اقسى گذراندیم وز ناحیه غرب به افریقیه راندیم
دریاى شمالى را بر شرق نشاندیم وز بحر جنوبى به فلک گرد فشاندیم
هند از کف هندو، ختن از ترک ستاندیم ماییم که از خاک بر افلاک رساندیم
نام هنر و رسم کرم را بسزاوار
امروز گرفتار غم و محنت و رنجیم در داو، فره باخته اندر شش و پنجیم
با ناله و افسوس در این دیر سپنجیم چون زلف عروسان همه در چین و شکنجیم
هم سوخته کاشانه و هم باخته گنجیم ماییم که در سوگ و طرب قافیه سنجیم
جغدیم به ویرانه، هزاریم به گلزار
اى مقصد ایجاد، سر از خاک بدر کن وز مزرع دین، این خس و خاشاک بدر کن
زاین پاک زمین، مردم ناپاک بدر کن از کشور جم لشکر ضحاک بدر کن
از مغز خرد نشاه تریاک بدر کن این جوق شغالان را از تاک بدر کن
وز گله اغنام، بران گرگ ستمکار
افسوس که این مزرعه را آب گرفته دهقان مصیبت زده را خواب گرفته
خون دل ما رنگ مى ناب گرفته وز سوزش تب پیکرمان تاب گرفته
رخسار هنر گونه مهتاب گرفته چشمان خرد پرده ز خوناب گرفته
ثروت شده بیمایه و صحت شده بیمار
ابرى شده بالا و گرفته است فضا را از دود و شرر تیره نموده است هوا را
آتش زده سکان زمین را و سما را سوزانده به چرخ اختر و در خاک گیا را
اى واسطه رحمت حق، بهر خدا را ز این خاک، بگردان ره طوفان بلا را
بشکاف ز هم سینه این ابر شرر بار
چون بره بیچاره به چوپانش نپیوست از بیم به صحرا در، نه خفت و نه بنشست
خرسى به شکار آمد و بازوش فروبست با ناخن و دندان، ستخوانش همه بشکست
شد بره ما طعمه آن خرس زبر دست افسوس از آن بره نوزاده سرمست!
فریاد از آن خرس کهن سال و شکم خوار!
چون خانه خدا خفت و عسس ماند ز رفتن خادم پى خوردن شد و بانو پى خفتن
جاسوس پس پرده، پى راز نهفتن قاضى همه جا در طلب رشوه گرفتن
واعظ به فسون گفتن و افسانه شنفتن نه وقت شنفتن ماند، نه موقع گفتن
و آمد سر همسایه برون، از پس دیوار
شاعر: ادیب الممالک فراهانی
