مکاتب بزرگ شطرنج جهان

مکاتب بزرگ شطرنج جهان

استاد بزرگ الکسی سوئتینکه از نام آورترین اساتید شوروی در امر آموزش بوده است، در مصاحبه ای که در شماره ٥ و ٦ماهنامه شطرنج سال ١٣٧٠ به چاپرسید،  در مورد راه پیشرفت شطرنج ایران، گفته بود " برای اینکه بتوان به سطوح بین المللی ارتقاء پیدا کرد باید در درجه اول از مکتب شطرنج برخوردار بود. کلاس شطرنج کشورتان به مربیان کارآموز و دلسوز احتیاج دارد. از طرفی این مربیان باید از میدان تجربیات بین المللی بیرون آمده باشند. مربیان خود، جوانان مستعد را کشف و مدام آنها را تربیت می کنند، نقاط ضعف و قدرت را نشان می دهند، تجربیات بین المللی را در اختیار شاگردان قرار می دهند، روحیه اعتماد به نفس را تقویت می کنند و غیره. بدون مربی این آرزو، شدنی نخواهد بود."

در آن زمان درک نحوه برخورداری از یک مکتب شطرنج، مطلبی بسیار غامض بود، بعدها در صحبتهای استاد هرندی شنیدم که سبک شطرنج بازیکنان ایرانی از گذشته تا کنون را عمدتاً مبتنی بر خلاقیت بالا در کنار قدرت تاکتیکی ویژه بازیکنان ایرانی می دانست، بعدها دیدم که استاد بزرگان غیر ایرانی نیز  نظری مشابه راجع به بازیکنان ایرانی دارند.

چند ماه پیش کتابی به دستم رسید با نام مدرسه شطرنج چین، که به نوعی همانند کتاب مدرسه شطرنج شوروی سعی در تشریح راه پیشرفت شطرنج آن کشور دارد، در این کتاب مؤلف آقای "لیو ونژه"  که به عنوان اولین بازیکن چینی که موفق شد یک استاد بزرگ غربی را در سال ١٩٧٨ شکست دهد، هنوز در چین مورد احترام ویژه می باشد، نشان داده است که چگونه ایده ٢٥ سال پیش یکی از رهبران چین برای رسیدن به سطح قهرمانی جهان  به اجرا در آمده است، (هر چند این ایده در آن زمان مورد تمسخر استادان روس قرار گرفته بود)  و چگونه بازیکنانی مثل خی یون، ژو چن و خو یوهوآ به مقام قهرمانی بانوان جهان دست یافتند و همچنین استاد بزرگانی نظیرخو یوهوآ و بو خیانگ زی و ... در مسابقات متعددی مقامهای قهرمانی کسب کرده اند.

اما در بخشی از این کتاب برای روشن شدن مطلب طبقه بندی جالبی برای تعریف مکاتب بزرگ شطرنج جهان ارائه شده است که در ذیل ترجمه آن تقدیم می گردد:

 

ناممکتب	دوره زمانی	تئوری	هدف	بخش مورد توجه
ایتالیا	قرن ١٦ تا ١٨	شطرنج هنر است.	دستیابی به زیبایی های تاکتیک	بازیهای باز و آخر بازی
کلاسیک	از نیمه قرن نوزدهم تا اوائل قرن بیستم	شطرنج علم است.	پیاده کردن منطق خالص در بازی	بازیهای بسته و تئوری بازی پوزیسیونی
هیپرمدرن	١٩١٠-١٩٢٠	شطرنج رقابت است.	بکارگیری استراتژی های پیچیده	بازیهای نیمه بسته و تئوری استراتژی
شوروی/ روسیه	نیمه قرن بیستم تا کنون	شطرنج هنر رقابت است.	همآهنگی و کمال گرایی در وضعیتها	بازیهای نیمه باز و تئوری بازی دینامیک
چین	از ١٩٩٠ تا کنون	شطرنج هنر فکر کردن است.	دست یابی به قوه استدلال و حس قوی	بازی در وضعیتهای غیر معمول، استراتژی رقابت

 

به هر حال اولین معنایی که از کلمه مکتب بدست می آید، اجرای پیگیر و دائم برنامه های آموزشی برای شطرنج بازان  تحت پوشش است.                                  نقل از سایت فدراسیون شطرنج (ایران چس)