یادداشت های کاوالک

نوشته شده توسط هوشنگ قندی   

لوبوش کاوالک، استاد بزرگ چک که پنجاه سال پیش جلای وطن کرد و اقامت در امریکا را بر گزید، از استادان صاحب نامی است که در کار مربیگری از نامداران دوران به شمار می رود.بی جهت نیست که نایجل شورت مدعی قهرمانی جهان سالهاست او را به عنوان کوچ و یاری دهنده ی خود بر گزیده است.وظیفه سنگین کاوالک وقتی به اوج می رسد که استاد بزرگ انگلیسی مراحل بازیهای قهرمانی جهان را با موفقیت پشت سر گذاشته و برای رویارویی با کاسپاروف جهت نبرد بر سر عنوان قهرمانی جهان بر گزیده می شود.

 

 

Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4

بدون شک چگونگی آماده سازی مدعی قهرمانی جهان از هز نظر خواندنی، آموزنده و در خور توجه می باشد.خصوصا که این مربی عالیقدر، برنامه تدارکاتی خود را به نحوی جالب به رشته تحریر در آورده است.کاوالک امر آماده سازی مدعی قهرمانی جهان را برای مقابله با کاسپاروف، گام به گام شرح می دهد.مشکل آنها زمانی بود که شورت با مهره سفید به دیدار حریف می رفت.به خاطر بیاورید حتی آناتولی کارپوف از تلاش برای شکست او در دفاع سیسییلی صرفنظر کرده بود.

اول سپتامبر 1993 برای کمک به نایجل شورت در مسابقه دو جانبه اش علیه کاسپاروف به مقصد لندن پرواز کردم.به خاطر دارم که پنجاه سال پیش در چنین روزی پس از یورش تانکهای روسی چک و اسلواکی را ترک کردم.حمله تانکهای آلمانی در سال 1939 و یورش تانکهای روسی تحت امر پیمان ورشو به سال 1968 در طول شب میهن مرا در نوردید.

شاید به خاطر شرم زیاد است که تانکها در دل شب ظاهر می شوند و دست به حمله می زنند.

به هر حال از اوریل1990 به عنوان کوچ و یاری دهنده ی نایجل شورت در طول مراحل مختلف مسابقات قهرمانی جهان در کنار او بودم و در مدت زمانی بیش از سه سال تلاش کرده بودم که از او بازیکنی کاملتر بسازم .او را از نظر تکنیکی، جسمانی و روحی آماده کنم.ولی اکنون برای آماده سازی او علیه کاسپاروف چه باید کرد؟

کاسپاروف هنگام یورش به حریفانش به استثنای زمانی زود گذر به سال 1987 در سه ویل، آنگاه که فکر می کرد همچون موزارت است .همیشه می توانست بیاندیشد که یک تانک است .به خاطر امادگی بسیار عالی اش در شروع بازی قبل از مبارزه اش با شورت احساس اطمینان کامل می کرد.به نظر می رسید که شورت در برابر او خلع سلاح است.

مبارزه شورت کوتاه خواهد بود

این جمله ای بود که تانک اظهار کرد..من به این نتیجه رسیده بودم که شورت نیاز به یک استراتژی کاملا نوین مبارزه جویی دارد که کاسپاروف انتظار آن را نداشته باشد.ابتدا پنداشتم که می توانم تانکی را بسازم تا به جنگ تانک برود.ولی با نگاه موشکافانه به بازیها و نوشته های کاسپاروف یقین حاصل کردم که شورت می توانست همانگونه که کاسپاروف عمل می کند دست به اقدام بزند.تانک به دیدار تانک می رود.تانک هراس بیهوده ندارد.تفکر برتر از همه چیز است.اولین مسئله این بود که با مهره سفید چگونه به کاسپاروف یورش برد.اصولا کاسپاروف با مهره سیاه بیشتر دست به شیوه های مخاطره آمیز می زندو توفیق هم می یابد.زیرا دیگران از نبرد تن به تن با او هراسناکند..مهم این بود که در کمترین زمان ممکن ابتکار عمل را از او گرفت.در دوران اولیه زندگی شطرنجی کاسپاروف احتمالا تحت تاثیر ولادیمیر ماکوگونف، دفاع کاروکان نفوذ مسلطی بر او داشت.معهذا در دهه اول 1980 کاسپاروف به راههای دیگر مقابله علیه

e4

روی آورد و دلباخته و شیفته ی سیسیلی شد.در طول برگزاری تورنمنت بوگینو به سال سال 1982، آنگاه که کاسپاروف طبق سنت متداول قدیمی در تلاش برای گرد آوری پول بود.دست نوشته ای را که آلکساندر نیکی تین در باره ی واریانت شه ونینگن در دفاع سیسیلی نوشته بود به من عرضه کرد.در آن زمان من سر دبیر نشریه

p.h.m

بودم.اگر چه دست نوشته ی مزبور، کاری بود که ارزش چاپ کردن را داشت .ولی در این مورد ما به توافق نرسیدیم و متن مزبور به ناشر دیگری سپرده شد.همین واریانت شه ونینگن بود که عنوان قهرمانی جهان را از چنگ کارپوف ربود.ناتوانی کارپوف در مقابله با دفاع پر تحرک و زیرکانه کاسپاروف در این واریانت موجب شد که کارپوف در دیدار دو جانبه بعدی به سوی گشایش پیاده وزیر تغییر جهت دهد.در فوریه 1993 من یقین حاصل کردم که

e4

بهترین حرکت برای مقابله با کاسپاروف است..او تجربه ای بسیار غنی داشت و در روبروشان با

d4

احساس آرامش بیشتری می کرد..به هر حال نایجل شورت هم چیز بهتری نمی دانست.در بازی کردن علیه شروع پیاده شاه کاسپاروف غالبا تمایل دارد که به اقدامی مخاطره آمیز دست زده و روشی تند و تیز را انتخاب کند.آنهم در واریانت های متداول که به خوبی تدارک دیده است.او در هنگامه ی نبرد تاکتیکی، احساس اطمینان می کند.ولی بازیکنی با مهارتهای تاکتیکی ارزشمند می توانست در زره او شکاف ایجاد کند.

و من می پنداشتم که نایجل شورت می تواند چنین بازیکنی باشد.شیوه کار، دست زدن به اقدامی خارج از تدارک کاسپاروف بود و یکبار دیگر شورت متقاعد گردید.همانگونه که در دیدارهای قبلی اش ،دنبال کرده بود چیزهایی را فرا گیرد که پیش از آن هرگز بازی نکرده بود.من در یافتم که این امر امکان پذیر است،گرچه آسان نیست.وقتی که ژوزف دورفمن در ضمن برگزاری اوپن کان (فوریه 1993)به شورت اظهار داشت که به گمان او، کاسپاروف سرانجام از سیسیلی به سوی اسپانیایی تغییر جهت خواهد داد و به طور یقیین به سوی واریانت زایتسف که در نبرد قهرمانی جهان علیه کارپوف به کار گرفته بود .در آنجا نکاتی قابل ذکر به چشم می خورد، ولی نه مواردی نو.

یان تیمان علیه شورت تلاش کرده بود که دانش خود را از واریانت زایتسف که حاصل اندوخته های او از دیدار دوجانبه اش با کارپف (سال 1993) بود بکار گیرد.در دومین دیدار آنها در مبارزه ی نهایی نامزدی قهرمانی جهان (ال اسکوربال1993)او موفق شد خیلی زود شورت را گرفتار وضعیتی کند که خود مشتاق آن بودبدینصورت:

e4-e5 2.Cf3-Cc6 3.Fb5-a6 4.Fa4-Cf6 5.O-O-Fe7 6.Te1-b5 7.Fb3-d6 8.c3-o-o 9.h3-Fb7 10.d4-Te8 11.Cbd2-Ff8 12.Fc2-Cb8 13.a4-Cbd7 14.Fd3-c6

و بزودی روشن شد که سفید نمی داند با پیاده های پر تحرک دشمن در مرکز چه باید کرد و بازی را به سرعت از دست داد.برای چاره جویی دست به یک دگرگونی کامل زذم و شورت را با فضا (آنچه که او بسیار خوب درک می کرد)و بازی مستقیم در مرکز مسلح کردم.

d5-Cb8- 13.Cf1-Cbd7 14.Cg3-Ce5 15.Fc2

و آنگاه که تیمان از انجام

15……c6

عاجز ماند و به

15…..-a5

متوسل شد.سفید بر مرکز تسلط یافت.

Ch2!-g6 17.Df3-h5 18.Fe3-Cfd7 19.Tad1

و شورت بازی دهم را قاطعانه برد .برنامه تدارکاتی ما ثمرات خود را به بار آورد و تیمان دیگر به سراغ واریانت زایتسف نرفت.من استدلال کردم که کاسپاروف، تنها در صورتی مخاطرات واریانت زایتسف را می پذیرد که اطمینان حاصل کند واریانت مزبور در فهرست بازی خواهد بود.با توجه به شروع های گوناگونی که در مجموعه بازی های شورت در مقابل

e5

تدارک دیده بودیم کاسپاروف هرگز اطمینان نخواهد داشت که همان آغاز، کنترل بازی را به دست گیرد..تمامی حریفان قبلی شورت که تلاش کرده بودند تا در بعضی مراحل دست به بازیهای باز بزنند، بعدا دچار پشیمانی شدند.معمولا در تمام مسابقات نامزدی، ما یک انتخاب غیر منتظره داشتیم و حالا تصمیم به گامبی شاه گرفتیم.اگر چیز دیگری پیدا نشد، فکر کردم گامبی شاه با مهارتهای تاکتیکی نایجل سازگار است.

ادامه دارد.....

 

 

 

منبع : سایت شطرنج مازندران