پیاده رونده
نویسنده: استاد بین المللی آرش روغنی
سطح : پیشرفته
پیاده رونده
به پیاده‌ای رونده می‌گویند که در راه ارتقاء آن هیچ کدام از پیاده های حریف نتوانند با آن مقابله کنند و بتواند بدون برخورد با پیاده‌های حریف به راه خود ادامه دهد. به طور کلی می‌توان گفت که پیاده رونده ، پیاده‌ای است که از پیاده‌های دشمن در ستون خود و ستونهای مجاور عبور کرده باشد.
پیاده رونده یک نقطه قوت به حساب می‌آید و هر چه پیش‌رفته‌تر باشد ارزش آن بیشتر می‌شود (به شرطی که پیاده از دست نرود!) به ویژه در شرایطی که بازی باز باشد قدرت پیاده رونده نمود بیشتری پیدا می‌کند.
در این مقاله با بررسی چند نمونه قدرت پیاده رونده در وسط بازی را به نمایش می‌گذاریم.
نمونه اول
سفید: بوریس اسپاسکی
سیاه: تیگران پتروسیان
رویارویی قهرمانی جهان 1969
Spassky,B - Petrosian,T
World Championship 27th Moscow 1969
[D41]
1.c4 Nf6 2.Nc3 e6 3.Nf3 d5 4.d4 c5 5.cxd5 Nxd5 6.e4 Nxc3 7.bxc3 cxd4 8.cxd4 Bb4+ 9.Bd2 Bxd2+ 10.Qxd2 0–0 11.Bc4 Nc6 12.0–0 b6 13.Rad1!
این حرکت از حرکت Rfd1 که الکساندر آلخین در برابر ماکس ایوه در رویارویی قهرمانی جهان سال 1937 بازی کرد قویتر است.
13…, Bb7 14.Rfe1 Rc8 15.d5! exd5?!
15...Na5! 16.Bd3 exd5 17.e5!
با ابتکار عمل برای سفید.
16.Bxd5!±
در صورت ادامه زیر ، بازی به وضعیت برابری می‌رسید.
16.exd5 Na5 17.Bf1 Qd6 18.Ng5 Rcd8 19.Qd3 Qh6 20.Qf5 g6! 21.Qe5 Qg7=(Khalifman)
16...Na5
16...Qc7 17.e5! Ne7 18.Bb3! Rcd8 19.Qd6!±
16...Qe7 17.Qf4
با ابتکار عمل برای سفید.
17.Qf4 Qc7
17...Qe7 18.Nd4
و سپس Nf5 ، به برتری سفید می انجامید.
18.Qf5! Bxd5 19.exd5 Qc2
با ایده تعویض وزیرها (برای کاهش فشار سفید). ادامه های زیر نیز به برتری سفید منجر می‌شود.
19...Nc4 20.Ng5 g6 21.Qh3 h5 22.Ne4 Nd6 23.Nf6+ Kg7 24.Qg3!+-
19...Qd6 20.Ng5 Qg6 21.Qxg6 hxg6 22.d6! Nb7 23.d7 Rcd8 24.Re7 Nc5 25.Rd5!±
20.Qf4!
20.Qxc2 Rxc2 21.Re7!±
20...Qxa2 21.d6! Rcd8 22.d7
در این وضعیت سفید از لحاظ استراتژیکی برنده است. پیاده رونده سفید ، در عرض هفت ، بین نیروهای سیاه شکاف ایجاد کرده ، به سفید فضای بسیار زیادی داده است و در ضمن رخهای سیاه را از فعالیت در سه ستون c,d,e محروم کرده است. مشکل سیاه در این وضعیت فقط جلوگیری از ارتقاء پیاده d نیست ؛ بلکه باید با تهدیدهای سفید در جناح شاه نیز مقابله کند.
22…, Qc4 23.Qf5
با تهدید Ng5 .
23…, h6
23...Qc6 24.Ne5 Qe6 25.Qc2
24.Rc1 Qa6 25.Rc7 b5 26.Nd4
حرکت Re8 با طرح Ne5 و سپس Rc8 به مراتب بهتر بود.
26...Qb6
ادامه زیر به سیاه شانسهای بهتری برای ادامه بازی می داد:
26...Qd6 27.Nxb5 Qd2 28.Rf1 Nb3!
27.Rc8!+- Nb7
همه ادامه‌ها به باخت منجر می شود برای نمونه:
27...b4 28.Re8 Qxd4 29.Rxf8+ Rxf8 30.Rxf8+ Kxf8 31.Qc5+!!+-
27...g6 28.Rxd8 Qxd8 29.Qxb5+-
27...Qxd4 28.Rxd8 Rxd8 29.Re8++-
28.Nc6 Nd6 29.Nxd8!!
اما نه اینکه:
29.Ne7+? Kh8 30.Ng6+ Kg8!
29...Nxf5 30.Nc6
1-0
نمونه دوم
سفید: مهرشاد شریف
سیاه: پتر لکو
اسپانیا 1993
Sharif,M – Leko,P
Spain 1993
1. e4!
سفید ابتکار عمل را در دست می گیرد. ایده این حرکت رونده کردن پیاده d4 است.
1…, dxe4
حرکت Rd8 با ایده جلوگیری از تحرک پیاده d سفید به مراتب بهتر بود.
2. d5!, Bf5 3. d6, Be6 4. d7
سفید تهدید Qxf8+! را دارد.
4…, Raa8 5. Qd4, f5 6. Ne2!, Qg5 7. g3, Rad8 8. Nf4, Qg7 9. Qd6!
سفید وضعیت برنده ای دارد.
9…, Bxa2
حرکات دیگر نیز بهبودی در وضعیت ایجاد نمی‌کرد برای نمونه:
9…,Qxb2 10.Nxe6,fxe6 11.Qxe6+,Kg7 12.Qe7+,Kg8 13. Rc8 +-
10. Rc8, Qg5 11. Rxd8, Rxd8 12. Rc8, Kh7 13. Qc7
1-0
نمونه سوم
سفید: تیگران پتروسیان
سیاه: ویکتور کورچنوی
انتخابی قهرمانی جهان 1977
Petrosian,T – Kortschnoj,V
Candidats 1977
1. Re4!
در حالی که پیاده c6 سوارهای سیاه را در جناح وزیر به خود مشغول کرده است ؛ سفید حمله را در جناح شاه آغاز می کند.
1…, Kg8 2. Kg2, a6 3. h4, b5 4. g4!, Kh7 5. Re2, Kh8 6. g5, h5 7. Rd2, Rfe8 8. Qf3, g6 9. R2d5, Rf8 10. Rf6, Qe7 11. Rd7, Qe8 12. Rxg6, Qe5 13. Qxh5#
نمونه چهارم
سفید: بوریس گلکو
سیاه: مارک دوورتسکی
ویانیوس 1978
Gulko,B – Dvoretzky,M
Vilnius 1978
1. Bxd5, Ne7 2. e4, Nxd5
در صورت قلعه رفتن ، سفید با حرکت Bc7! برتری می گیرد.
3. exd5, 0-0 4. d6!, Qxa2 5. d7
با برتری کامل سفید. وضعیت مانند بازی « اسپاسکی – پتروسیان » است.
5…, Qe6 6. Rc7, Be5 7. Bxe5, Qxe5 8. Rxb7, a5 9. g3, h5 10. h4, g6 11. Re1, Qc5 12. Qa4, Kh7 13. Rb5, Qc3 14. Rbb1, Rb8 15. Qe4, Rbd8 16. Rbd1, Qb4 17. Rd4
مشابه بازی « پتروسیان – کورچنوی ». در حالی که پیاده d7 رخهای سیاه را در عرض آخر گرفتار کرده است ؛ سفید از فضای پشت پیاده رونده استفاده کرده ، به جناح شاه سیاه حمله می کند.
17…, Qc3 18. Red1, Qb3 19. Rd5, Kg8 20. R1d4, Qc3 21. Rd6, Kh7 22. Kg2, Qb3 23. R4d5, Kg7 24. Rg5
سیاه دفاعی در مقابل Rdxg6 ندارد.
1-0
منبع:مدرسه شطرنج تهران
