نبرد اکثریت و اقلیت پیاده ای

 

( بر گرفته از استراتژی در عمل اثر جان واتسون)
ترجمه از علی قائم مقامی
 

قبلاُ من گمان می کردم که ایده قدیمی برتری اکثریت جناح وزیر متزلزل شده است و فکر می کردم که در بازی های جدید پوزسیون های زیادی هستند که یک طرف یا دیگری با خوشحالی اقلیت پیاده ای را می پذیرند. من اشاره کردم که چنین اقلیت هایی حتی می تواند برتر ی هایی در ابتدای مراحل اولیه آخر بازی را تشکیل دهد . نظر قوی تر این است که تصاحب اکثریت جناح وزیر به مفهوم واگذاری اکثریت مرکزی است ولی اکنون اعتقاد دارم وضعیت ظریف تر از آن چیزی است که تصور می کردم .
با یک احساس قضییه را برای اقلیت پیاده ای ارزیابی کردم . برای مثال حتی در آخر بازی یک شاه فعال در مرکز بخوبی برتری پیاده رونده بیرونی را خنثی می کند. در حقیقت اکثریت مرکزی می تواند اغلب برتر باشد.
هرچند قدرت ذاتی اکثریت سفید نیست که به او فرصت هایی می دهد بلکه مشکلی است که سیاه در دستیابی به ساختار اقلیت جناح وزیر دارد.
دانیل کینگ مقاله کاملاُ جالبی در این باره در Chess Base Magazine نوشته است. او اشاره کرده است که ، اول از همه بیشترین وضعیت های نمونه وار و در حقیقت یکی از متداول ترین ساختار های پیاده ای که در شطرنج مدرن مطرح است آن است که سیاه چهار پیاده در مقابل سه پیاده سفید درجناح شاه دارد و سفید در مقابل سه پیاده دربرابر دو پیاده سیاه در جناح وزیر دارد :

 

ولضح است که یک پیاده سفید می توانسست در c3 یا c4 باشد و پیاده سیاه در a6 و یا b6 و یا یا واریانت های زیادی( که به طور مشایه در جناح شاه باشد). اما برای تاکید بر این که چگونه اغلب این ساختار های پیاده ای بوجود می آیند.به مثال ها زیر توجه کنید . تعدادی را دانیل کینگ نوشته است و بقیه از خودم می باشد:
 

واریانت های دفاع فرانسه ؛ مثلاُ:

 

I)1 e4 e6 2 d4 d5 3Nd2 c5 4 exd5 Qxd5 5Ngf3 cxd4 6Bc4 Qd6 7 0-0Nc6 8Nb3 Nf6 9Nbxd4
II)1e4 e6 2d4 d5 3Nd2(3Nc3 Nf6 4Bg5 dxe4 5Nxe4 Nbd7 6Nf3 h6 7Nxf6+ Nxf6 8Bh4 c5
 

(که باcxd4 و یا dxc5 دنبال می شود)

 

3…dxe4 4Nxe4 Nd7 5Nf3 Ngf6 6Nxf6+ 7Bd3 c5 8dxc5 Bxc5.

 

واریانت های دفاع کاروکان :

 

1e4 c6 2d4 d5 3Nc3 dxe4 4Nxe4 Nd7 5Bc4 Ngf6 6Ng5 e6 7Qe2
Nb6 8Bd3 h6 9 N5f3 c5 10dxc5 Bxc5

 

( و چند شاخه دیگر که در آن سیاه حرکت آزاد کننده …c5 را بازی می کند )

 

واریانت های شروع انگلیسی :

 

I)1c4 Nf6 2Nc3 e6 3 e4 c5 4e5 Ng8 5 d4 cxd4 6Qxd4 Nc6 7Qe4 d6 8Nf3 dxe5 9Nxe5.
II)1c4 c5 2Nf3 Nf6 3 g3 b6 4Bg2 Bb7 50-0 e6 6Nc3 Be7 7 d4 cxd4 8Qxd4 d6 9Rd1 a6 10b3 Nbd7 11 e4 Qb8 12Ba3 Nc5 13e5 dxe5 14Qxe5.

 

واریانت های سیسیلی :

 

I)1e4 c5 2c3 d5 3exd5 Qxd5 4d4 Nf6 5Nf3 Bg4 6dxc5 Qxc5
II) 1e4 c5 2Nf3 d6 3d4 cxd4 4Nxd4 Nf6 5Nc3 a6 6Be3 Ng4 7Bc1 Nf6 8f3 e5 9Nb3 Be6 10Be3 Nc6 11Qd2 d5 12exd5 Nxd5 13Nxd5 Qxd5

 

( و تقریباُ هر شاخه ای که سیاه در آن …d5 و سفید در آن exd5 را بازی کند. )

 

واریانت های دفاع نیمه اسلاو ( با عوض کردن رنگ ها ) :

 

1d4 d5 2c4 c6 3Nf3 Nf6 4Nc3 e6 5e3 Nbd7 6Qc2 Bd6 7Bd3 dxc4 8Bxc4 0-0 9 0-0 Qe7 10Bd2 e5 11dxe5 Nxe5

 

( و سایر شاخه ها با ....dxc4 ؛ ...e5 و dxe5)

 

کینگ ذکر کرده است که چنین ساختار هایی می توانند از دفاع هندی وزیر و آلخین نیز پدید آید و من شک ندارم که شاخه های دیگری هم هست ( گشایش کول یک شاخه اصلی دارد با dxc5 و e4 ، مثلاُ : بعد از این که ...dxe4 ساختار مذکور را بوجود آورد . این شاخه شبیه دفاع نیمه اسلاو است )
کینگ توضییح داده است : احتمالاُ زمانی بوده است که بعضی متعصبین تصور می نمودند که سفید در این پوزسیون ها بدلیل داشتن اکثریت پیاده ای در جناح وزیر برتری دارد . و گاهی اوقات زمانی که سفید موفق می شد یک پیاده رونده خطرناک ایجاد کند ، این امر اتفاق می افتاد. هرچند اول باید راجع به وسط بازی صحبت کنیم و ثانیاُ با تجربه ای که من دارم حتی در آخر بازی این اکثریت پیاده ای مرکزی سیاه است که نقش مهم تری را بازی می کند . بعلاوه وایانت های فوق تماماُ برای سیاه قابل بازی است ( من از ذکر دفاع نیمه اسلاو که سفید اکثریت پیاده ای در جناح وزیر و سیاه اقلیت جناح وزیردارد ، صرف نظر می کنم ) . این خودش علامت خوبی است برای اقلیت.

هرچند می خواهم اضافه کنم بازی سفید در همه این شاخه ها ناشی از بازی سوار هاست و واقعاُ چنین بازی می تواند خیلی موثر باشد. نکته کلیدی که باید ذکر شود این است که برتری سفید ناشی از ساختارش نیست بلکه از گسترش سریع تر و کنترل فضاست . در حقیقت نتایج بسیاری از واریانت های گشایشی بالا یا تعادل است و یا برتری مختصر برای سفید چون سیاه عمداُ بهایی را پرداخته است ( بخوانید فضا و گسترش ) برای آنچه که تصور می نموده برتری وضعیت اقلیت جناح وزیر است . بعلاوه شایان ذکر است که سفید به کمک حرکت هایی شبیه Ne5 و یا دوبله کردن در ستون e بطور عادی اکثریت سیاه را تحت الشعاع قرار خواهد داد، بنابر این هیچ طرفی چشم انداز جدی برای برتری نخواهد داشت.

اقلیت موثر
 

قبل از این که به مثال های خودم بپردازم بگذارید یکی از آنهایی را که دانیل کینگ آماده نموده تا تم اصلی اکثریت- اقلیت را شرح دهد نگاهی بیاندازیم. وسط بازی زیر بخوبی برای سیاه از آب در می آید . اگرچه باید آگاه باشیم که سفید به حریف اجازه نمی دهد که براحتی در مرکز یکه تازی کند.

 

1.e4 c5 2 Nf3 e6 3 c3 d5 5 exd5 Qxd5 5 d4 Nf6 6 Na3 Nc6 7 Nb5 Qd8 8 dxc5

ساختار اصلی ایجاد شده است . تعویض آتی وزیر ها دولبه است. اگر سفید بتواند بسرعت گسترش دهد و سیاه را در تنگنا قرار دهد ، آسوده خواهد شد. اما تعویض وزیر ها بازی را سریع تر به آخر بازی می کشاند که در آن سیاه علیرغم اکثریت پیاده ای سفید در جناح وزیر حقیقتاُ وضع بهتری خواهد داشت.

8…Bxc5 9Qxd8+ Kxd8 10 Bf4 Ne4 11 Rd1+

بنظر می رسد که این شاخه برای سیاه رضایت بخش است چون سفید نمی تواند از ساده کردن بازی اجتناب کند. بازی بین Deviatkin و Gagarin ( مسکو 1996 ) به این شکل ادامه یافت :

11Ng5!? Nxg5 12 Bxg5+ f6 13 Bf4 e5 14Be3 !? Bxe3 15fxe3 Be6 16Rd1+ Kc8 17 c4?

(حرکت اخیر باعث مسدود نمودن مسیر فیل سفید می گردد)

17 Bc4 Bxc4 18 Nd6+ Kc7 19 Nxc4;

برای مثال :
 

19…b5 20 Nd6 a6 21 e4 )
17… Rd8 18 Rxd8+ Kxd8 19 Be2 a6 20 Nc3 Kc7 21 Kf2 Rd8 22 Rd1 Rxd1 23 Nxd1 Na5

 

و یا باحرکت زیر باعث آغاز بهره برداری ازاکثریت می شود)

 

23...f5)

24 b3 Kd6 25 Nb2 Nc6 26 a3 a5 27 Bf3 Bf5 28Ke1 Bc2 29Bd1 Be4 30Bf3 Bxf3!

 

(آرایش پیاده های سفید را مناسب تر می کند ولی فضا را در اختیار حریف قرار می دهد که سفید نتواند در جناح وزیر به رقایت بپردازد)

 

31gxf3 g5! 32 Ke2 f5 33 Kd3 h5 (دیاگرام)

(یک جبهه پیاده ای سهمگین )
 

34 Nd1 g4 35Ke2 e4!?

 

( پیشنهاد هیراک 25...Nd8! با هدف قرار گرفتن در خانه e6 است و مشکل می توان راجع به آن بحث کرد)

36fxe4 fxe4 37 Nc3 Ke5 38Na4 Kd6 39Nc3 Ke5 40Na4 h4!? 41Nc5 Nd8 42 b4? (42 Kf2!) 42…axb4 43 axb4 Nc6 44 Nd7+

 

(44Nxb7 Nxb4)

 

به قصد …g3 و ...Nd3

 

44…Kf5 45b5 Ne5 46Nb6 g3 47 hxg3 hxg3

 

(در صورتی که سیاه 47...h3 را بازی می کرد ،بعد از حرکات زیر بازی را می برد

48Kf1 Kg4)

 

48c5 Kg4 49 Nd5 Kh3 50Nf4+ Kh2 51Kf1 Nd3 52Ng2 Nxc5 53Ne1 Na4 54Ng2 Nc3 0-1 .

 

11…Ke7 12Nbd4 Nxd4 13Nxd4 Rd8 14Bd3 Nf6 15Be3
 

با ایجاد تهدید Nc6+

 

(15Be5 Ng4! 16Bxg7 Rg8)

15…Bb6 16Nc2 Bxe3 17Nxe3 b6 18f3 Bb7 19Kf2(دیاگرام)

 

یک وضعیت 3-4 در مقابل 3-2 . توجه داشته باشید که سفید هیچ گونه چشم اندازی با اکثریت پیاده ایش در جناح وزیر ندارد.

19…g6 20 Bc4 Nd7 21Bb5

 

در صورت انجام ادامه زیر نیز تفاوتی حاصل نمی شد:

21Rhe1 Nc5

 

21…Nc5 22Rxd8?!

 

سفید برا ی رسیدن به مساوی بی تابی می کند و به سیاه اجازه می دهد تا برای تصاحب مرکز زمان بدست آورد .

22…Rxd8 23Rd1 Rxd1 24Nxd1 e5 25 b4?!

 

 

کینگ 25Ke3 را پیشنهاد می دهد هرچند سیاه هنوز هم می تواند با
 

25...f5

و متعاقباُ با ...Kf6 و ...h5 و ...g5 و... فضای بیشتری را بدست آورد.

25…Ne6 26 Ne3 f5 27Bc4 Nc7!?

 

27…Nf4 قابل توجه تراست و در هر صورت سیاه مجبور به عقب نشینی نبود.
 

28h4!?

 

برای حفظ جناح شاه که احتمالاُ اهمیت بیشتری از ایجاد نقطه ضعف بالقوه دارد.

28…Kf6 (دیاگرام)

سیاه همچنین می تواند 28…f4 و متعاقباe4ُ را بازی کند .

 

29a3 Bc6 30g3 h6 31Bd3 Bd7!? 32 Bc4 Be6 33Bxe6

کینگ با ارزیابی 33Bd3!? f4 در نهایت وضعیت را به نفع سیاه می بیند.

33…Kxe6 34c4 Ne8!? 35g4 Nd6 36gxf5+ gxf5 37c5 bxc5 38bxc5 Nb5 39c6!

 

چون پیاده های جناح شاه سیاه ضعیف هستند این حرکت می تواند تلاش جالبی برای منحرف کردن او باشد. اسب سیاه بعد از
 

39a4 Nd4

بسیار قوی خواهد بود.

 

39...f4 40Nc2?

سفید بخوبی دفاع کرده است ولی اکنون 40Nc4 همچنان نامشخص است . با قصد :

 

40...Kd5 41 Na5

 

چرا که با ادامه زیر مواجه خواهد شد:

41…Kd6!? 42Nc4+ Kxc6 43 Nxe5+

 

به قدر کافی مشکلاتی را برای رسیدن به مساوی ایجاد خواهد کرد.

40…Kd6

اکنون سیاه با گرفتن پیاده سفید بازی را می برد. علیرغم بعضی اشتباهات مشخص بود که سیاه بعد از شروع به تصرف مرکز همه برگ های برنده را در اختیار دارد.

41 Ke2 Kxc6 42Kd3 Kd5 43Nb4+ Ke6 44Nc6 Kd6 45 Nd8 Kd5 46 h5 Nd4 47 Nf7 Nxf3 48 Nxh6 e4+ 49 Ke2 Ke6 50 Ng4 Kf5 51h6 Ng5 52 Nf2 Kg6 0-1
 

---

منبع:وبلاگ آموزش شطرنج