مشکلات داوری ...

مشکلات داوری ...

در یک مسابقه برق آسا (بلیتس) بازیکن بدون اینکه پیاده اش خانه ی ترفیع را لمس کرده باشد، ابتدا مهره وزیر را در خانه ترفیع قرار می دهد، پیاده را برمی دارد و سپس ساعت حریف را به کار می اندازد. در این لحظه حریف ادعای برد می کند زیرا معتقد است حرکت مذکور غیر قانونی است و پیاده بر خلاف قوانین تعریف شده ترفیع یافته است. آیا شما ادعای او را قبول می کنید؟

 

در بازی دیگری، وضعیت بدین صورت بوجود آمده است.

 

در این لحظه بازیکن سفید ساعت را متوقف می کند زیرا پرچم بازیکن سیاه سقوط کرده، در حالیکه خودش یک ثانیه وقت داشته است. نکته این است که در حین اتمام بازی، پیاده c3 سفید(احتمالاً توسط خود بازیکن) واژگون شده و به پهلو قرار گرفته بوده است. و مشخص شد هنگامی که داور به صحنه رسیده، سفید پیاده را پس از ادعای برد مرتب کرده است. سفید می گوید که آنها 2 یا 3 حرکت آخر بازی را در حالیکه پیاده واژگون بوده است بازی کرده اندو سیاه نیز منکر این قضیه نیست. اکنون با توجه به قضایای گفته شدهاگر شما داور بودید چه تصمیمی می گرفتید؟

 

در این بازی داور حکم به برد سفید داد زیرا منازعه در بین نبود. اما در حین بازی سیاه ادعای صحیحی می کرد مبنی بر اینکه حریف نباید قبل از مرتب کردن پیاده اش حرکتی کرده و ساعتش را به کار بیاندازد. در این صورت داور به وقت او اضافه کرده و بازی ادامه می یافت.

 

 

 

چگونه باید اعتراض کرد؟!!

 

بازیکنی از من پرسید چگونه می توان به تصمیم یک داور اعتراض کرد... این بازیکن می گوید در یک بازی مهره های صفحه را به عنوان اعتراض به تصمیم داور به هم ریخته است. در بعضی از تورنمنت ها یک کمیته فنی (هیأت ژوری) وجود دارد که اگر بازیکن به تصمیم داور اعتراض داشته باشد، رسیدگی کند. این کمیته اکثراً در مسابقات پایان هفته(سریع) تشکیل نمی شود زیرا ممکن است روی وقت مسابقات و یا شروع یک دور اثر منفی داشته باشد. معمولاً مبلغی نیز بعنوان ادعا در نظر گرفته می شودکه در صورتیکه صحیح باشد به مدعی بازگردانده خواهد شد. و همچنین اگر ادعای بازیکن رد شده باشد ولی احساس شود اندکی هم محق است، مبلغ موردنظر پس داده خواهد شد.کمیته فنی شامل یک یا دو داور و دو یا سه بازیکن باتجربه می شود. در مسابقات تیمی شطرنج تصمیمات مورد منازعه می تواند به کمیته داوران جهت بررسی همه اعضاء ارجاع شود. بنابراین بازیکن چگونه باید اعتراض کند؟

 

اگر نکته ای قانونی در میان است بازیکن باید تقاضا کند تا در چهارچوب قوانین شطرنج توجیه شود. هنگامی که دخالت یا نظر داوران در میان است بازیکن باید مؤدبانه از داور تقاضای تجدید نظر کند. همچنین عاقلانه این است که از او بخواهد داور دیگری(سرداور) نظر او را تأیید کند.

 

اغلب داوران از تأیید و یا درمیان گذاشتن یک تصمیم مشکل با همکاران دیگر استقبال می کنند! با این وجودممکن است به دلایل مختلف ادامه بحث امکان پذیر نباشد. بعنوان مثال بعلت تنگی وقت در دیگر میزها، سایر داوران وقت آزاد نداشته باشند. همچنین اگر داور متوجه شود که شاکی از وقفه بوجود آمده جهت وقت اضافی برای فکر کردنشود می برد، عاقلانه نیست که تصمیمش را به تأخیر بیاندازد. در اینجا ممکن است یک بازیکن را در مقابل حریفش آرام کنید ولی در واقع (ناخواسته) موضوعی که فقط حساسیت کمی داشته را به تنش جدی بین دو بازیکن تبدیل کنید.

 

 

به یاد داشته باشید که اولین وظیفه ی داور احساس مسئولیت نسبت به کل مسابقات است. واین ممکن است بر بازیکنان اثر منفی داشته باشد. همچنین بازیکن می تواند پس از بازی با سرداور یا سرپرست مسابقات صحبت کند. او باید بیان کند که چه اتفاقی افتاده است و هر چند ممکن است برای تصحیح یک تصمیم غلط خیلی دیر شده باشد ولی حداقل بازیکن مذکور با دانستن اینکه شکایتش به طور جدی مورد بررسی قرار گرفته است، تسکین خواهد یافت.همچنین این می تواند یک فرصت یادگیری برای داور آن بازی باشد. سرداوران بین المللی نیز ممکن است مایل باشند در مورد آن وضعیت نظر بدهند.ممکن است بازیکن بعنوان آخرین چاره ساعت را متوقف کرده و به داور دیگری متوسل شود.اما این روش نیز عواقب خودش را دارد زیرا داور دیگر نیز ممکن است ادعا را بی اساس دانسته و او را به خاطر متوقف کردن ساعت جریمه زمانی کند.بنابراین من در توجیه کردن این عمل تردید دارم. بخاطر داشته باشید که در بیشتر جاها(همه!) داوران همانند داوران دیگر رشته ها حقوقی دریافت نمی کنند. ولی مثل آنها گاهگاهی دچار اشتباه می شوند. مسلماً بازیکنان نباید با به هم ریختن مهره ها اعتراضشان را نسبت به تصمیم داور نشان بدهند. این عمل نه تنها زشت است بلکه باعث آزار سایر بازیکنان بی گناه شده و ممکن است مشمول جریمه شود.از دیگر اعمالی که ممکن است شامل جریمه شود،ترک مسابقه بدون اطلاع است. ادعای اینکه"می خواستم وقتم تمام شود تاحریفم برنده شود" نیز نمی تواند توجیه مناسبی باشد.اگر بازیکن احساس کند که نمی تواند تحت آن شرایط ادامه دهد باید بلافاصله برگه تسلیم را ارائه دهد.

 

اگر بازیکن واقعاً بخاطر تصمیمی ناراحت است، عاقلانه این است که تقاضا کند چند دقیقه ای(در حالیکه ساعت متوقف است) از صفحه دور شده تا آرامش خود را مجدداً بدست بیاورد.

 

به داوران توصیه می شودکه اگر در مورد تصمیمی شک و تردید دارند، نظر دیگری را نیز جویا شوند. هنگامی که من با داوران کم تجربه ای کار می کنم اغلب به آنها اجازه می دهم جهت کسب تجربه خودشان درگیر منازعه شوند. اما گاهی اوقات در صورت لزوم آنها را در مسیر صحیح هدایت می کنم.

 

داورانی که در آغاز کارشان هستند باید بدانند که تصمیمشان(حتی اگر صحیح باشد) بیشتر مورد بحث قرار می گیرد. هنگامی که بازیکنان شما را بشناسند و به درستی کارتان اعتماد نماید خیلی کمتر درباره تصمیمتان منازعه می کنند و یا حداقل آن را مورد سوال زیاد قرار نمی دهند.

 

در مسابقات بین المللی هیستینگز،ریچارد فرنس درباره اعتراض به تصمیم داوری اش رویداد زیر را تجربه کرده بود.یک بازیکن خارجی (بزرگسال آقایان) به تصمیم داور که به او اجازه نداده بود عروسک پارچه ای اش را بر روی میز بازی اش بنشاند(!) اعتراض کرده بود.(حریفش اعتراض کرده بود که این باعث حواس پرتی اش می شود) داور برای خرس عروسکی اش یک صندلی فراهم می کند. با این وجود بازیکن می گوید تا زمانی خرسش نتواند صفحه را ببیند(!) از بازی امتناع می کند. از آنجا که بازیکن مذکور از شروع بازی بر روی میز حضور داشت، نتیجه باخت با اتمام زمان، ونه غیبت، ثبت شد که بر روی ریتینگ فیده بازیکن تأثیر می گذاشت. اعتراض بازیکن مذکور نیز به فیده بی نتیجه بود.

 

 

----------------------------------------

 

سخنی کوتاه...

مقاله ای که ملاحظه فرمودید متن جالبی بود که در Chess Arbiters' Association دیدم و با در خواست از دوست خوبم مسعود شرافتی برای ترجمه ی آن، برآن شدیم تا ازین پس چنین مقاله هایی بیشتر در اختیار جامعه ی داوری قرار گیرد. موضوعاتی که صد البته در کتاب قوانین داوری به صراحت قید نشده و  تجربه ی بالای داور در تصمیم گیری ها را می طلبد.

متأسانه داوران با تجربه ما بعد از سالها فعالیت یا با بی مهری مواجه می شوند و تجاربشان بلااستفاده باقی می ماند و یا ندرتاً از بیان تجربیاتشان سر باز می زنند و چنین مواردی را نوعی مونوپولی دست نیافتنی برای خود می دانند... امیدوارم بیشتر شاهد سلسله مقالاتی نظیر دست نوشته های آقای نجیب و سایر داوران داخلی باشیم. به هر روی، این قدمی است کوچک در ادامه ی راه بسیاری از عزیزانی که در این عرصه فعالیت می کنند.

منبع:مدرسه شطرنج اریا