ساموئل رشوسکی
در 26 نوامبر 1911 در شهری نزدیک "لودز" در لهستان امروزی "سامی" کوچک زاده شد. او شطرنج را در سن چهار سالگی فرا گرفنت و در حالیکه تنها هشت سال سن داشت با حمایت والدینش با سفر به سراسر ایالات متحده آمریکا رقابتهای همزمان شطرنج(سیمولتانه) و رویارویی با استادان پرداخت."ساموئل هرمان رشوسکی" نزدیک به هفتاد سال از عمر خود را در شطرنج حرفه ای سپری کرد. تا جایی که "بابی فیشر" کبیر، هماورد وی، او را یکی از اساطیر شطرنج جهان نام نهاده است.
ساموئل رشوسکی ۱۹۱۱-۱۹۹۲
"ساموئل هرمان رشوسکی" در ۲۶ نوامبر ۱۹۱۱ در شهر "ازورکوو" نزدیک "لودز"(لهستان امروز) دیده به جهان گشود و در آوریل ۱۹۹۲ در نیویورک دیده از جهان فرو بست."سامی" که همیشه با این نام خوانده می شد،به عنوان یک نابغه در بازی شطرنج و در دوران کودکی شناخته می شد،در سن ۴ سالگی شطرنج را فرا گرفت و در سن ۸ سالگی شروع به شرکت در مسابقات همزمان نمایشی نمود و بسیاری از اساتید را به راحتی شکست داد.هنگامی که ۸ سال داشت خانواده اش به آمریکا مهاجرت کردند تا فرزندشان بتواند در نمایشهای همزمان شطرنج شرکت کند.
این تصویر از "ساموئل رشوسکی" در فوریه یا مارچ ۱۹۲۰ گرفته شده است و از مجموعه تصاویر "مایکل کلپهام" کسی که آن را برای انتشار در مقالات یادداشتهای شطرنج(شماره ۴۷۹۱) به "ادوارد وینتر" تقدیم کرده است.
"ساموئل رشوسکی" در سن هشت سالگی (۱۹۲۰) در حال یک نمایش همزمان
"سامی" در سن ۱۰ سالگی،در بازی مقابل "چارلز چاپلین" به سال ۱۹۲۱ در طول تهیه فیلمی از او
در حال بازی با "چارلز جاف" در سن ۱۱ سالگی."سامی" در این مسابقات در مکان سوم مشترک با "یانوفسکی"،"بیگلو" و "برنشتین" قرار گرفت.
"رشوسکی" هزاران بازی همزمان را در سراسر آمریکا انجام داد. در سن یازده سالگی در مسابقات استادان نیویورک شرکت کرد.این بازیکن جوان در مسابقات قدرتمندی به رقابت پرداخت.او به واسطه حضور در مسابقات شطرنج نتوانست دوران مدرسه را به صورت طبیعی طی کند و در سن ۱۳ سالگی با رها کردن مسابقات شطرنج به مدت هفت سال به اتمام تحصیلاتش در دوران متوسطه پرداخت.در سال ۱۹۳۴ از دانشگاه شیکاگو و در رشته حسابداری فارغ التحصیل شد و با کار به عنوان یک حسابدار از خود و خانواده اش حمایت مالی کرد.او با "مری میندیک" ازدواج کرد و حاصل این ازدواج سه فرزند بود."رشوسکی" یک ارتودوکس یهودی معتقد بود و در روز "یوم سبت"(روز شنبه در تقویم مذهبی یهودیان) بازی نمی کرد و بسیاری از برنامه بازیهایش را مطابق با این امرتغییر می داد.
سوابق شطرنجی
"ساموئل رشوسکی" برای اولین بار در سال 1931 در "تولسا" و در سن 19 سالگی به عنوان قهرمانی شطرنج آمریکا دست یافت.وی در سال 1934 به عنوان قهرمانی مشترک با "روبن فاین" در شیکاگو دست یافت.و پس از آن در سالهای 1936،1938،1940،1941،1942،1946 و 1969 این عنوان را تکرار کرد.او با 21 بار حضور در مسابقات قهرمانی آمریکا رکورددار است و همچنین رکورد قرار گرفتن در بین 3 نفر برتر مسابقات در 15 دوره از مسابقات را دارد،همچنین رکورد بیشترین تعداد بازی انجام شده(269) و بیشترین تعداد برد(127) در مسابقات قهرمانی آمریکا را در اختیار دارد.
حضور بین المللی "رشوسکی" در سطح بین المللی با سفر به انگلستان به سال 1935 جایی که مسابقات بزرگ "یرموث" را با نتیجه 10 از 11 فتح نمود،آغاز شد.وی سپس در مسابقات "مارگیت" جایی که در آن توانست فهرمان شطرنج جهان "خوزه رائول کاپابلانکا" را شکست دهد، به مقام اول دست یافت و در سال 1938 به عنوان چهارم مشترک مسابقات بزرگ "آورو" در هلند دست یافت."رشوسکی" سومین مسابقات آزاد آمریکا در بوستون 1944 را با پیروزی پشت سر گذاشت.
"ساموئل رشوسکی" به عنوان یکی از رقبای جدی برای کسب عنوان قهرمانی شطرنج جهان در طول سالهای 1935 تا اواسط 1960 بوده است.او مکان سوم مشترک با "کرس"(پس از بوتوینیک و اسمیسلوف) را در مسابقات فینال قهرمانی شطرنج جهان در لاهه/مسکو 1948 که برای تعیین جانشین "آلکساندر آلخین" قهرمان فقید که در آن سال در حالی که عنوان قهرمانی شطرنج جهان را در اختیار داشت از دنیا رفته بود را به دست آورد.در مسابقات کاندیدای قهرمانی شطرنج جهان در زوریخ 1953 به مقام دوم مشترک همراه با "دیوید برنشتین" و "پاول کرس" و 2 امتیاز اختلاف با "اسمیسلوف" قهرمان مسابقات دست یافت."برنشتین" در کتاب آخر خود با عنوان "نوشته های سری" می نویسد:سازمان اطلاعات شوروی سابق و مسوولان شطرنج این کشور به 9 نفر از 15 شطرنجباز حاضر در مسابقات ماموریت داده بودند تا از قهرمانی "رشوسکی" در این مسابقات تحت هر شرایطی جلوگیری کنند و شرایطی را مهیا نمایند تا "اسمیسلوف" به مقام اول دست یابد.هنگامی که "رشوسکی" قدرت ستیز خود را در طول دو ماهه مسابقات به رخ کشید، روسها به مدیریت موفق نتایج بازیها در بین خودشان پرداختند تا از قهرمانی وی جلوگیری به عمل آورند."رشوسکی" برای آخرین بار در مسابقات کاندیدای قهرمانی جهان در سال 1967 انتخاب شد اما در مرحله یک چهارم نهایی به "ویکتور کورچنوی" باخت و حذف شد.
رقابت با فیشر
پس از اینکه "فیشر" در سن 14 سالگی عنوان قهرمانی شطرنج آمریکا را با فتح مسابقات سال 1957-58 به دست آورد،سیطره خود بر قهرمانی شطرج آمریکا را با پشت سر گذاشتن "ساموئل رشوسکی" قهرمان هفت دوره مسابقات گستراند.رقابت این دو قهرمان زمانی اوج گرفت که "رشوسکی" قبل از مسابقات بوینوس آیرس 1960 به خبرنگاران گفت: "اگر فیشر بیستم شود من باید نوزدهم شوم". در مسابقات اینترزونال 1967 در سوسه مراکش "فیشر" در بازی با "رشوسکی" 53 دقیقه دیر پشت میز حاضر شد(تنها 7 دقیقه به اتمام زمان قاونونی) و بدون اینکه از حریف عذر خواهی کند بازی را آغاز کرد،"رشوسکی" که پیش از این فکر می کرد "فیشر" از حضور در مسابقات انصراف داده است در این بازی به سختی شکست خورد و سپس از این عمل به برگزارکنندگان مسابقات شاکی شد.وی از بازی در ترکیب تیم شطرنج آمریکا در المپیادهای 1960،1962 و 1966 به دلیل حضور "فیشر" در میزهای بالاتر از او امتناع ورزید.اما به هر حال در مسابقات المپیاد 1970 بود که راضی به بازی در ترکیب تیم آمریکا و در میز پایینتر از "فیشر" شد،این تنها حضور این دو رقیب در کنار یکدیگر و در ترکیب یک تیم بود.
گر چه این دو شطرنجباز در طول سالیان متمادی به عنوان رقبای بیرحمی برای یکدیگر در تاریخ شطرنج بوده اند اما "فیشر" از پیشکسوت خود به بزرگی و احترام یاد کرده است به طوریکه در مقاله ای در سال 1964 "رشوسکی" را به عنوان یکی از هفت استاد بزرگ تاریخ شطرنج انتخاب می کند ."پاول مورفی،هاوارد استانتون،ویلهلم اشتینیتز،زیگبت تاراش،میخائیل چیگورین،آلکساندر آلخین،خوزه رائول کاپابلانکا،بوریس اسپاسکی،میخائیل تال و ساموئل رشوسکی" جزو برترین شطرنجبازان تاریخ از دیدگاه "فیشر" می باشند.باید توجه داشت که "فیشر" در این فهرست از نامهایی همانند "لاسکر،روبنشتین،پتروسیان" قهرمان وقت شطرنج جهان گذشته است و "رشوسکی" را بر آنها مقدم دانسته است.
در ذیل به چکیده ای از حقایق کمتر شنیده شده زندگی "ساموئل رشوسکی" توجه فرمایید:
در تاریخ شطرنج شش شطرنجباز هم قطاری که بین 80 تا 90 سال عمر کرده اند عبارتند از: ساموئل رشوسکی،واسیلی اسمیسلوف،سوتزار گلیگوریچ،آنتونیو مدینا،استوارت واگمن و ویکتور کورچنوی.
"ساموئل رشوسکی" از حافظه بدی برخوردار بود به طوریکه بر اساس گفته برخی از شطرنجبازان نیویورکی بازیهای از "رشوسکی" به خود او نشان داده اند اما وی نتوانسته است آنها را به خاطر بیاورد و این در حالی است که "رشوسکی" چند ماه قبل این بازیها را انجام داده بود.در داستانی روایت شده فردی یک بازی را به "رشوسکی" نشان می دهد و نظر او را در مورد آن بازی جویا می شود، "رشوسکی" درجواب می گوید: بازیکنانی که این بازی را انجام داده اند خیلی خوب نبوده اند و بازی جالب نبوده است.این در حالی است که این بازی یکی از بازیهای خود "رشوسکی" بوده است.
"رشوسکی" اعتراف کرده است که هرگز وسط بازی و آخر بازی را مطالعه نکرده است و تنها بر محاسبات پشت میز متکی بوده است.او وقت زیادی را صرف به خاطر آوردن گشایشها بدون هیچ نتیجه ای می کرده است.
- قبل از مسابقات قهرمانی جهان 1948 ،هنگامی که یکی از مقامات روسی از او به زبان انگلیسی می پرسد که: "حالت چطور است؟(how are you) رشوسکی در جواب می گوید: خوبم(fine). این پاسخ وحشت به جان نمایندگان روس می اندازد.اما دلیل آن این بود که آن مقام روسی انگلیسی را خوب نمی دانسته است و به جای اینکه بپرسد شما چه کسی هستید؟(who are you) پرسیده بود :حال شما چطور است(How are you) و پاسخ "رشوسکی" را به این سوال را اینگونه تفسیر کرده بودند که "روبن فاین" فردی که پیش از این از حضور در مسابقات عذر خواسته بود برای شرکت در مسابقات حضور یافته است!!
در مسابقات قهرمانی آمریکا 1942 در بازی "رشوسکی" با "دنکر" ساعت پرچم ساعت "رشوسکی" می افتد."والتر استفانز" داور مسابقه که از این نکته آگاه می شود از پشت ساعت را برمی گرداند و به اشتباه به حریف "رشوسکی" باخت می دهد.با اینکه این امر مورد اعتراض شدید قرار می گیرد "استفانز" بر رای خود می ماند و سرانجام به "رشوسکی" لقب "در عوض استاد بزرگ ایزاک کاشدان" را می دهد.
استاتید بزرگ "ساموئل رشوسکی" و "میگوئل نایدروف" دو مرتبه و در دو مسابقه مختلف با هم مشاجره داشته اند."رشوسکی" در مقابل "روبن فاین" در مسابقات ناتینگهام 1936 یکی از بزرگترین مسابقات همه ادوار و هنگامی که "رشوسکی" سعی داشت تا یک وضعیت مساوی را به برد تبدیل کند،تا مرز کتک کاری پیش رفتند.
در طول مسابقات فیشر-رشوسکی 1961 در یک روز گرم "فیشر" تقاضای روشن نمودن پنکه می کند اما "رشوسکی" اعتراض می کند و اظهار می دارد که صدای پنکه بر تمرکزش تاثیر می گذارد.سرانجام داور برای حل این مسئله تصمیم می گیرد تا در هنگام نوبت حرکت "فیشر" پنکه را روشن و در هنگام نوبت حرکت "رشوسکی" آن را خاموش کند !!
در یک مقاله تحت عنوان "نوابغ شطرنج" ،"ادوارد وینتر" که به موضوعات تاریخی شطرنج می پردازد، این بریده روزنامه را به تصویر می کشد که از صفحه اول روزنامه کوبایی "یوونتد ریبلده" در ۱۳ نوامبر ۱۹۸۸ استخراج شده است و می نویسد: این یک تصویر زیبا است، اما باید اذعان کرد که این پسر بچه نه "کاپابلانکا" بلکه "رشوسکی" است.
یک تصویر دیگر که اخیراً توسط "ریچارد بنیامین" در یادداشتهای شطرنج(شماره ۴۲۱۲) منتشر شده است.
روایتی عالی به مناسبت یادبود "رشوسکی" در مجله شطرنج مارچ ۲۰۱۱ .این بخشی از یکسری مقالات تحت عنوان "شطرنج پس از جنگ " به قلم "جان ساندرز" می باشد که می توانید آن را در (اینجا) مطالعه کنید.
همچنین ۱۲ صفحه مطلب به "ساموئل رشوسکی" توسط "آل لورنس" در شماره نوامبر ۲۰۱۱ مجله "زندگی شطرنج" نگاشته شده است.اگر شما عضو پایگاه شطرنج آمریکا هستید می توانید یک کپی از این مقاله را دریافت نماید.سایرین می توانند این مقاله را به صورت آنلاین در این پایگاه (اینجا) مطالعه نمایند.
کتابی به قلم "استفان گوردون" مجموعه ای جامع از بازیهای "رشوسکی" برای عرضه موجود می باشد که شامل ۱۷۶۸ بازی طبقه بندی شده است و برای تهیه آن می توانید به پایگاه مرکزی شطرنج لندن مراجعه نمایید.
منبع "پایگاه شطرنج"
مترجم: "غلامرضا خواجویی نژاد"
پایگاه "شطرنجیان"
