ایزابلا الهام بخش مهره وزیر
سه شنبه, ۱ مرداد ۱۳۹۲، ۰۹:۲۶ ب.ظ
چگونه ملکه "ایزابلا کاستیا" الهام بخش مهره وزیر در شطرنج مدرن گردید؟
حتما تا به حال وصف سریال "حریم سلطان" را شنیده اید. در این سریال یک شخصیت بحث برانگیز وجود دارد به نام "ایزابلا" ، پرنسس "کاستیا" که البته بنا بر روایاتی نه تنها در مملکت عثمانی حضور نداشته بلکه در خاک اسپانیا یک ملکه قدرتمند بوده است و بنا بر اظهار مورخان الهام بخش پیدایش مهره وزیر ( یا همان Queen در زبان لاتین) می باشد.
"ایزابلا" ملکه "کاستیا" که اسپانیا را متحد کرد و "کریستف کلمب" را برای کشف آمریکا فرستاد، الهام بخش پیدایش وزیر( Queen) در شطرنج مدرن نیز می باشد.
هنگامی که اعراب اسپانیا را در قرن هشتم میلادی فتح کردند شطرنج را به اسپانیا آوردند. اما بنا بر تحقیق تارخ نگاران شطرنج ، آن شطرنج به شکل امروزی نبود تا این که ایزابلا در اوج قدرت خود قرارگرفت و این چنین شد که Queen( وزیر در زبان فارسی) به قدرتمند ترین مهره شطرنج تبدیل شد(1).
"گاورت وسترولد" ،تارخ نگار هلندی شطرنج و قهرمان سابق نوجوانان که دراسپانیا زندگی می کند، گفته است: "در شکل اولیه خود ، معادل مهره Queen ، "مرد" بوده است ، مهره ای که در زبان اسپانیایی aferza نامیده می شود که برگرفته از زبان فارسی است و به معنی« وزیر» ( vizier ) و یا « یاور» (adjutant) می باشد ."
دکتر "وسترولد" گفت: "این مهره ضعیف و حرکاتش محدود بود. بعدهاً حدود سال 1475 هنگامی که "ایزابلا" به عنوان ملکه "کاستیا" تاج گذاری کرد، شکل آن به زن تبدیل شد اما شبیه شاه ، تنها قادر بود که در هر بار یک خانه حرکت کند.
تا 1495هنگامی که "ایزابلا" قدرتمند ترین زن در اروپا شد ، قواعد امروزی شطرنج شکل گرفت که در آن ملکه ( وزیر) در همه جهات صفحه شطرنج می توانست حرکت کند."
تا 1495هنگامی که "ایزابلا" قدرتمند ترین زن در اروپا شد ، قواعد امروزی شطرنج شکل گرفت که در آن ملکه ( وزیر) در همه جهات صفحه شطرنج می توانست حرکت کند."
دکتر "وسترولد" که کتابی در مورد تکامل شطرنج مدرن تدوین نموده است می گوید: شطرنج همیشه دنیای واقعی را منعکس نموده است .
او می گوید تصادفی نیست که پیدایش اولین مهره زن در شطرنج با پوشش یک تاج ، شمشیر و عصای سلطنتی همزمان شد با ظهور ملکه "ایزابلا" که اروپا را با قدرت رهبری ، شجاعت و عزم خود شگفت زده ساخت.
بازی شطرنج نشان دهنده جنگ و تقابل بین دو ارتش میباشد که در آن شاه در بین رخ ها،فیل ها (2) و سواره نظام خود قرار دارد در حالیکه صفوف پیاده ها نمایشگر دهقانان و سربازان پیاده در خط جلویی می باشند. این بازی در سراسر "آندولوس" ( اسپانیای امروزی) بسیار محبوب بود و بازتابی از درگیری های مداوم بین پادشاهی های عربی و بین شوالیه های جنگجوی مسیحی و کافران اشغالگر بود.
این نظریه بر این است که این جنگجویان واقعی سرعت بازی شطرنج را کند احساس می کردند بنابر این به ملکه ( وزیر) با تلفیقی از قدرت فیل و رخ آزادی حرکات بیشتری داده شد. این امر موجب تغییراتی درحرکات گشایشی شد و به وسط بازی تنوع بیشتری بخشید و آخر بازی را با قادر ساختن پیاده برای وزیر شدن در خانه آخر دگرگون کرد. و همه این عوامل باعث شد که کیش و مات در صفحه شطرنج شتاب بیشتری بگیرد.
خوزه "آنتونیو گارزون" تاریخ نویس والنسیایی که با دکتر "وسترولد" همکاری دارد می گوید: یک شعر والنسیایی به نام شطرنج عاشقان که در سال 1475 یعنی همان سال تاجگذاری ملکه نوشته شده است، برای اولین بار حرکات امروزی وزیر بر روی صفحه شطرنج را توصیف کرده است. این اثر یک تمثیل است که بازی کامل شطرنج را توصیف نموده است و شامل اشارات صریح به دربار آن زمان دارد.
پانویس(1) – در شطرنج باستانی وزیر ضعیف ترین مهره شطرنج بود که تنها می توانست یک خانه در قطر حرکت کند.
پانویس (2) - مترجم : در شطرنج مدرن مهره فیل از سوی اروپایی ها تبدیل به اسقف (bishop) شد.
برگرفته از: سایت شطرنج ایرانیان
منبع : شبکه خبری تاریخ (HNN)
