اهنمای والدین در شطرنج
پدر و مادر گرامی !
تربیت فرزندان مهمترین بخش زندگی ماست . فرزندان ما آینده سازان مملکتند ; آنها پدران و مادران آینده اند که نسلهای بعدی را هدایت خواهند کرد . والدین و مربیّان هر یک بزرگسالانی هستند که به پرورش و سرنوشت کودک خود علاقه مندند . خانه و مدرسه نیز هر یک واحدی اجتماعی و دارای وظایف و مسئولیتهایی برای اجرای این امر هستند .
به طور مسلّم ٬ خانه و مدرسه بدون داشتن ارتباط با یکدیگر و ایجاد هماهنگی و همفکری نمی تواند کودک را در جهت هدفهایی که دارد راهنمایی کنند و او را به شیوه ای مطلوب پرورش دهند . اهمیت رابطه میان اولیا و مربّیان بدین سبب بیشتر ضروری است و می تواند در کیفیت پرورش کودک بسیارموثّر واقع شود .
یک مربی خوب باید به کلّیه دگرگونیهای جسمی و حالتهای عاطفی و روانی کودکان توجه داشته باشد و بتواند با ارتباطی که با پدران و مادران برقرار می کند با همفکری و همکاری به حل مشکلات آنان بپردازد .
از آن جا که تربیت بدنی جزء جدایی ناپذیر و بخش عملی تعلیم و تربیت به شمار می آید ٬ ورزش و بازی ( دراینجا وبه طور اخص شطرنج ) در زندگی کودک اهمیت اساسی دارد . از این رو پدر و مادر باید هدایت این امر را در خارج از آموزشگاه برعهده گیرند و ازآن در جهت تربیت کودک خود استفاده نمایند . بنابراین والدین کودک باید دراین خصوص وقت صرف کنند ٬ خوب فکر کنند و راهنما باشند . به هر حال تربیت فرزندان مستلزم جدّیترین ٬ ساده ترین و صادق ترین رفتارهاست .
امروز به مرحمت انقلاب اسلامی به شطرنج می توان به عنوان یکی از پدیده های فرهنگی و اجتماعی که می تواند انسان ساز و جامعه پرداز باشد نگریست . امری که در گذشته ای نه چندان دور هیچ گاه چنین جایگاهی نداشته است .
از آنجائی که آموزش هرگز یک جنبه ندارد بلکه همواره جنبه های عقلانی ٬ عاطفی ٬ اجتماعی و جسمی توأماً عمل می کنند . بنابراین آنچه در این کتاب در اختیار والدین و مربّیان عزیز قرار می گیرد مجموعه رهنمونهایی است که در برخورد با کودک خود بدانها نیازمندیم . توجه به تواناییها و علاقه مندیهای کودک و امکانات محیطی برای انجام فعالیت به شطرنج و به شکل بازی و کارفکری و جسمی ٬ بهترین راهنمای مربّیان و اولیای محترم در پیشنهاد و انتخاب تعدادی از برنامه هاست .
در پایان باید به این نکته اشاره شود که بازی و شطرنج برای کودک هدف نیست ٬ بلکه وسیله ای است برای پرورش قوای درونی او وآماده شدنش برای زندگی آینده
چرا بچه ها به سمت شطرنج کشیده می شوند ؟
در بعضی از کشورها بالغ بر 20 میلیون کودک در سنین 6 تا 16 سال به ورزشهای سازمان یافته می پردازند ٬و در ایران :
شطرنج پر استقبال ترین تفریح در خانواده هاى ایرانى است .۶۶ درصد شطرنج بازان دانش آموز یا دانشجو هستند. کارشناسان طرح جامع ورزش دریافتند، رشته شطرنج با ۲/۱۷ درصد پر استقبال ترین تفریح در خانواده هاى ایرانى است. به گزارش خبرگزارى دانشجویان ایران (ایسنا )؛شطرنج از جمله تفریحاتى است که در زمره ورزش به شمار می آید، از میانگین به دست آمده انجام بازى شطرنج آورده شده است : شطرنج با ۲/۱۷ درصد پر استقبال ترین تفریح در خانواده هاى ایرانى است میزان پرداختن به این ورزش با بهبود وضعیت اقتصادى افزایش می یابد به طورى که در خانواده هاى با وضعیت اقتصادى بالا در حدود ۴۲ درصد،وضعیت متوسط ۳۸ درصد و وضعیت پایین درحدود ۳۰ درصد شطرنح بازى می کنند به عبارت دیگر اقشار مرفه در حدود ۴۰ درصد بیشتر از اقشار کم رفاه شطرنج بازى می کنند.
بیشترین درصد شطرنج بازان به ترتیب در رده هاى سنى ۱۲ تا ۱۸، ۱۹ تا ۲۵ و بالاخره ۶ تا ۱۱ سال است پس از ۲۶ سالگى اقبال به شطرنج کاهش می یابد.بنابراین می توان دریافت که افزون بر ۸۰ درصد شطرنج بازان در سنین ۶ تا ۱۸ سال قرار دارند با افزایش تحصیلات، میزان بازى شطرنج نیز بیشتر می شود. دارندگان تحصیلات عالى ۲۶ درصد، تحصیلات متوسطه ۲۳ درصد، ابتدایى ۱۱ درصد و بی سوادان در حدود یک درصد به بازى شطرنج می پردازند در حدود ۶۶ درصد شطرنج بازان دانش آموز یا دانشجو هستند. همچنین در حدود ۷۵ درصد شطرنج بازان مجرد می باشند.
برطبق مطالعات متعددی که انجام گرفته ٬ نشان داده شده است که آنها به شطرنج می پردازند زیرا می خواهند :
- تفریح کنند .
- مهارتهایشان را بهبود بخشند ٬ واز طرفی مهارتهای جدیدی را بیاموزند .
- با دوستان خود باشند و دوستان جدیدی پیدا کنند .
- هیجان رقابت را حس کنند .
- برای این که به موفقیّت برسند و برنده شوند .
- ورزش فکری انجام دهند.. ویا توانمندی ها وظرفیتهای خویش را بروز دهند .
همان طور که شما به عنوان والدین ٬ موفقّیتهای فرزندانتان را در ورزش تشویق می کنید ٬ این مطلب را نیز به خاطر بسپارید ٬ که اگر دلایلی را که آنها برای پرداختن به ورزش انتخاب کرده اند کامل نشده باشد ٬ ممکن است از شطرنج کناره گیری کنند . مطابق آمار ٬ در سنین 6 تا 16 سالگی از هر 3 کودک یک نفر از آنها ورزش را رها می کند .
دراین رابطه به بحث (( دلایل کناره گیری بچه ها از شطرنج )) می پردازیم .
چرا بچه ها شطرنج را رها می کنند ؟
مطالعات به عمل آمده نشان داده اند که دلایل بچه ها برای رها ساختن شطرنج عبارتند از :
1 – تعارض در علاقه خود .
2 – نداشتن وقت کافی برای بازی وشطرنج
3 – عدم موفقّیت در شطرنج .
4 – پیشرفت کم در مهارت .
5 – مفرّح نبودن شطرنج .
6 – آسیب دیدگی .
7 – تاکید بیش از حد در برنده شدن از سوی مربی ٬ والدین و دیگران .
8 – فشار ناشی از مسابقه .
9 – انتقاد بیش از حد از سوی مربی .
10 – سایر دلایل .
مربّیان نقش عمده ای در بسیاری از این دلایل ایفا می کنند ٬ ولی شما نیز می توانید اثر مثبتی روی تجارب ورزشی فرزندان خود گذاشته ٬ به شیوه های زیر احتمال رها کردن ورزش توسط آنان را کاهش دهید .
- عزت نفس ( خود باوری ) را در آنان بوجود آورید .
- بیشتر روی افزایش و بهبود مهارتها تا به برنده شدن تاکید کنید .
مسأله یادگیری بچه ها از طریق شطرنج
فرزند شما می تواند از طریق شرکت درشطرنج فواید زیادی را کسب نماید ، امّا این اثرات تضمین شده نیست ٬ البته دستیابی به آنها در گرو همکاری بین مدیران ٬ مربیان ٬ کارمندان آموزشگاهها و والدین می باشد . بدیهی است زمانی که والدین علایق فرزندانشان را در درجه اوّل اهمیت قرار دهند و منیّتهای خود را در خصوص انتخاب رشته شطرنج آنان کنار بگذارند ٬ این فواید آسانتر به دست خواهد آمد . از طریق شطرنج فرزند شما می تواند :
1 – قدر زندگی فعّال را بداند .
2 – از طریق تبحّر یافتن در مهارتهای ورزشی به یک خود باوری مثبت برسد و آن را در خود توسعه دهد .
3 – بیاموزد که چگونه به عنوان بخشی از گروه کار کند .
4 – مهارتهای اجتماعی خود را در مواجهه با سایر بچه ها و بزرگترها توسعه دهد .
5 – نحوه کنترل خود را در موفقیّهای ٬ یأ س و ناامیدیها بیاموزد .
6 – بازی منصفانه و ماهیّت یک ورزش خوب را یاد بگیرد .
7 – احترام به دیگران را بیاموزد .
نمونه هایی از رفتار والدین به هنگام حضور در روز مسابقه
1 – در طی انجام مسابقات در جایگاه تماشاچیان باقی بمانید .
2 – به مربّیان در مورد این که چگونه کارشان را انجام دهند نصیحتی نکنید .
3 – فرزند خود را درجریان مسابقه مربی گری نکنید .
4 – دستورات توهین آمیز برای بازیکنان ٬ والدین ٬ منشیان یا مربّیان هیچ یک از تیمها وبازیکنان صادرنکنید .
5 – در جریان مسابقه دخانیات مصرف نکرده ٬ یا کسی را که سیگار می کشد . به همراه خود نیاورید .
6 – با شور وحال و انرژی مثبت برای فرزندتان وبازگشت او انتظار بکشید .
منبع:سایت رخ
نویسنده: رضا پاشانجاتی
