احسان قائم مقامی
در 21 دیماه نخستین استاد بزرگ تاریخ شطرنج ایران دیده به جهان گشود.
"قائم مقامی در 14 سالگی در حالی که در بین 80 فینالیست مسابقات
قهرمانی شطرنج بزرگسالان کشور کمترین سن را داشت در میان تعجب همگان
به مقام قهرمانی مسابقات رسید و در حال حاضر با ۹ بار قهرمانی، رکورددار است"
عقاب شطرنج ایران
شطرنج ایران را با احسان قائم مقامی می شناسند
در 21 دیماه 1361 در خیابان شکوفه در محله ای موسوم به 17 شهریور در شهر تهران به دنیا آمد.
در 5 سالگی به فوتبال علاقه ای خاص پیدا کرد. بازیکن با استعداد و خوش آتیه ای بود بطوریکه تا کاپیتانی تیم فوتبال نونهالان پایتخت کشور نیز پیش رفت. بر عکس اینکه شطرنجبازان را افرادی آرام می پندارند، احسان بسیار پرتحرک و چالاک بود. با توپ حرکات تکنیکی عجیبی انجام می داد، به همین دلیل آینده وی در فوتبال بسیار درخشان به نظر می رسید.
در 8 سالگی حرکات ابتدائی شطرنج را از پدرش آموخت. مادرش نیز که وکیل پایه یک دادگستری است همواره یکی از حامیان اصلی وی در شطرنج بود.
نمی توان گفت از علاقه اش به فوتبال کاسته شد اما او به سرعت شیفته شطرنج شد. از 8 سالگی به صورت حرفه ای شطرنج را دنبال کرد و به مرور به پای ثابت مسابقات شطرنج تبدیل گشت. بطوریکه هیچ مسابقه ای از چشمان تیزبین او دور نماند. خیلی زود دریافت که هیچ چیزی همانند شرکت در مسابقات شطرنج، عطش وی را سیراب نمی کند.
اما سرنوشت طور دیگری رقم خورد ...
لحظه تصمیم‌گیری فرا رسید. آری ... سرانجام شطرنج بر فوتبال پیروز شد ...
هیچ گاه از این تصمیم خود پشیمان نشد. چرا که با تکیه بر نبوغ و استعداد ذاتی اش در مسابقات قهرمانی نوجوانان و جوانان کشور 10 مدال طلا و یک مدال نقره بدست آورد.
در آن سالها قوانین مسابقات بسیار سخت اجرا می شد، بطوریکه حتی پدیده 10 ساله شطرنج ایران نیز حق حضور در سالن مسابقات معتبر کشور از قبیل قهرمانی بزرگسالان کشور و اوپن بین المللی فجر را نداشت. داوران بارها به او می گفتند نه ... اما برای احسان نه وجود نداشت.
او در شطرنج آموخته بود به راحتی تسلیم نشود و سرانجام به بهانه چیدن همزمان بازیهای بزرگان کشور بر روی تابلوهای نمایش، به هر ترتیبی بود راه خود را به سالن مسابقات باز کرد !
در 11 سالگی در یک مسابقه سریع هفت دوره با غلبه بر پنج ملی پوش بزرگسال کشور، شطرنج ایران را تکان داد.
در کمال ناباوری به مانند اسطوره فراموش نشدنی دنیای شطرنج بابی فیشر دست به کار بزرگی زد و در سن 14 سالگی به مقام قهرمانی شطرنج بزرگسالان ایران دست یافت. در همین سال عنوان استاد فدراسیون جهانی شطرنج را نیز کسب نمود.
در 16 سالگی و همزمان با احراز عنوان استادی بین المللی برای اولین بار به عنوان نماینده کشور در کنار بزرگان جهان در مرحله حذفی قهرمانی جهان حضور یافت. پس از آن، وی چهار بار دیگر نیز موفق به تکرار این مهم شد.
مربیان زیادی در پرورشش نقش داشتند. اساتیدی همچون هادی مومنی، مرحوم هادی بنکدار، مهران حق شناس، رضا رضایی، خسرو هرندی در ایران و اساتید خارجی ای چون گولیف، ماگراموف، رائوسیس، زایتسف و ولادیمیروف و حتی نایب قهرمان شطرنج جهان نایجل شورت انگلیسی نیز در زمره این افراد بودند.
پاره ای اوقات نیز در برخی از اعزام هایی که در قالب تیم ملی کشور انجام می پذیرفت اساتیدی بعنوان کوچ وی را همراهی می نمودند که آقایان عباس خاکپور، محمود پیرو اولیا، محسن قربانی، اسماعیل صفرزاده از این دسته بودند. همچنین برای آمادگی جهت حضور در مسابقات جام جهانی شطرنج از استاد بزرگ سرشناس روس "یوری یاکوویچ" کمک گرفت.
در سن 18 سالگی خود را به عنوان نخستین استاد بزرگ شطرنج تاریخ ایران معرفی ساخت. عنوانی که تا پیش از رسیدن به آن، برای هر شطرنجدوست ایرانی آرزویی محال و دست نیافتنی بود.
در سن 20 سالگی قهرمان بانوان کشور استاد بین المللی سرکارخانم شایسته قادرپور را به همسری برگزید. پس از پدر و مادر، شایسته نیز به مانند همسر اغلب بزرگان عرصه علم و هنر نقش بزرگترین حامی وی را ایفا کرد.
در ۱۱ بار حضورش در مسابقات قهرمانی بزرگسالان کشور 7 بار به مقام قهرمانی رسید تا رکورد شش بار قهرمانی مهرشاد شریف را در سن 25 سالگی پشت سر بگذارد. وی در این بین یک نایب قهرمانی و یک مقام سوم نیز بدست آورد.
در هر 5 حضورش در مسابقات شطرنج برق آسای کشور مدال طلا بر گردن آویخت. دو بار نیز در مسابقات قهرمانی شطرنج سریع کشور شرکت کرد که حاصل آن دو مقام قهرمانی بود.
در مسابقات قهرمانی آسیا در مقطع بزرگسالان تا به این لحظه چهارده مدال شکار کرده و مجموعه اش را با چهارمدال رنگارنگ از مسابقات قهرمانی دانشجویان جهان کامل کرده است.
فتح بیش از 40 مسابقه بین المللی معتبر در 17 کشور مختلف دنیا او را به عقاب تیز پرواز شطرنج ایران مبدل ساخته است.
در حضور مدعیان بنام شطرنج جهان، قهرمان سوپر مسابقات Isle of Man انگلستان شد بطوریکه مسئولین معتبرترین مجله شطرنجی بریتانیا علی رغم مشکلات سیاسی، نتوانستند تصویر وی را روی صفحه اول این نشریه معتبر چاپ نکنند.
در مسابقات هشتصدمین سالگرد شهر تاریخی لیورپول با نمایشی خیره کننده مشترکاً در مکان دوم قرار گرفت.
وی تنها شطرنجبازی است که دو بار پیاپی جام قهرمانی مسابقات معتبر بین المللی درسدن آلمان را بالای سر تکان داده است.
بجز قهرمانی و کسب مقام در مسابقات بین المللی اسپانیا، روسیه، آلمان، اتریش، هند، انگلستان، فیلیپین، امارات، بنگلادش، یمن، ترکیه، لبنان و بحرین، چندین و چند بار در مسابقات بین المللی معتبر فجر بر روی سکو رفت. مسابقاتی که جام قهرمانی اش را سالها قبل در غیاب احسان، قهرمان اسبق شطرنج جهان "بوریس اسپاسکی" به خانه می برد.
در پنج دوره المپیاد جهانی شطرنج بر روی میز یک تیم ملی شطرنج ایران با غیرتی مثال زدنی دست به مهره شد.
به کلکسیون رکوردهایش رکورد باورنکردنی بازی همزمان با 171 شطرنجباز را اضافه نمود. وی با 170 پیروزی و تنها یک تساوی بهترین نتیجه مسابقات همزمان تاریخ شطرنج جهان را نیز از آن خود کرد.
وی همچنین در حمایت از زلزله دیدگان شهر بم در اقدامی فراموش نشدنی و تاثیرگذار با 10 شطرنجباز بصورت همزمان به صورت "چشم بسته" به رقابت پرداخت.
در سال ۱۳۸۶ علاوه بر کسب عنوان قهرمانی کشور با قهرمانی در مسابقات غرب آسیا جواز حضور در مرحله حذفی قهرمانی جهان را کسب نمود. وی در چهاچوب همین رقابت ها در سال 2004 با شکست مقتدرانه استادبزرگ نیرومند ارمنستان "رافائل واگانیان" که سابقه حضور در جمع 3 نفر برتر دنیا را دارد، تمامی نگاه ها را به سوی خود خیره ساخت و به عنوان اولین شطرنجباز ایرانی پای به دور بعدی رقابت ها نهاد.
دو بار در جمع 100 نفر برتر فهرست درجه بین المللی شطرنجبازان دنیا قرار گرفت و یک بار حضور در فهرست 20 نفره جوانان برتر جهان را تجربه کرد. با کسب مقام نهم و دهم مشترک در مسابقات قهرمانی جوانان جهان به سوپر مسابقات جوانان که با حضور 12 برگزیده ی دنیا در کشور سوئیس برگزار شد راه یافت.
در مسابقات گرند پری روسیه با حضور در جمع 32 نفر برتر مسابقات، جواز شرکت در مرحله مسابقات نهایی را کسب کرد. مرحله نهایی این مسابقات با حضور بزرگان دنیا همچون استاد بزرگ اسطوره ای شطرنج جهان گری کاسپاروف با شکوه هرچه تمام تر برگزار شد.
قائم مقامی همچنین در سال 2004 با کسب بالاترین میزان پیشرفت در بین 100 شطرنجباز برتر جهان به علت بیشترین تعداد بازی و کمترین میزان باخت، عنوان موفق ترین و فعالترین بازیکن سال دنیا را از آن خود کرد.
در 1۵ سال اخیر (به غیر از دو دوره ی 3 ماهه) صدر فهرست درجه بین المللی شطرنج کشور به تسخیر خود در آورده است. در حال حاضر نیز با درجه بین المللی 2۵۷۰ در فهرست درجه بین المللی شطرنجبازان ایران بالاتر از شش استاد بزرگ دیگر کشورمان صدرنشین است. وی همچنین رکورد بالاترین درجه بین المللی تاریخ شطرنج ایران (2633 در آپریل 2005) را در اختیار دارد.
مرد متفکر شطرنج ایران از سال 2004 تاکنون عنوان قهرمانی مسابقات غرب آسیا را مقتدرانه در اختیار دارد. وی همچنین مدت شش سال است که رکورد درجه بین المللی این منطقه را از آن خود کرده است.
احسان قائم مقامی در مسابقات آسیایی دوحه قطر 2006 مقام سوم تیمی آسیا {بهترین مقام تیمی تاریخ شطرنج ایران در آسیا} را کسب نمود.
در سال 2007 پرچمدار کل کاروان ورزشی ایران در مسابقات آسیایی داخل سالن ماکائو بود. وی در این رقابتها نیز بمانند مسابقات آسیایی دوحه با عملکردی خیره کننده موجبات کسب مقام سوم تیمی ایران را فراهم آورد.
در نخستین دوره مسابقات ورزشی فکری جهان 2008 چین، با نمایشی خارق العاده ضمن کسب دو مدال برنز تاریخی و سومین عملکرد برتر کل مسابقات، بار دیگر پرچم مقدس ایران را به احتزاز در آورد.
دارنده مدرک کارشناسی رشته ی حقوق قضایی از دانشگاه آزاد اسلامی تهران است و هم اکنون در مقطع کارشناسی ارشد به تحصیل رشته ی حقوق بین الملل مشغول است.
به غیر از شطرنج و فوتبال، ورزش شنا را مفید می داند و به محض اینکه وقتی پیدا کند به ورزش های دیگری همچون پیاده روی، کوهنوردی، پینگ پنگ و دوچرخه سواری می پردازد.
مدرسه شطرنجی را تحت مدیریت خود در میدان فرمانیه تهران تاسیس نموده و بنا نهادن شعبه های دیگر را در استان های مختلف کشور در سر می پروراند.
در مقاطعی مربیگری نموده اما فعلاً بعنوان حرفه به آن نمی نگرد، زیرا اعتقاد دارد در آن صورت به بازی اش لطمه وارد می شود. اما با این همه در این زمینه هرجا که در سطح ملی به کمک و وجود او نیاز بوده، از جان مایه گذاشته است.
به مهره رخ علاقه ای خاص دارد و جدای از تیره و روشن شطرنج، رنگ مورد علاقه اش سپید است.
به تیم ملی کشورش عشق می ورزد و تصمیم دارد تا سنی که بتواند به عنوان یک بازیکن به جامعه جهانی شطرنج و کشورش خدمت کند، به صورت حرفه ای به شطرنج ادامه دهد و تنها آرزوی دست نیافته اش کسب عنوان قهرمانی شطرنج جهان است.
توجه بیش از حد احسان به اصحاب شطرنج بخصوص نونهالان شطرنجباز،
موجب محبوبیت بیش از پیش وی شده است.
توجه:ضمن تشکر از سایت وزین آچمز و مدیر محترم آن رضا مهدی پور ،در ارائه این مقاله خواندنی و به دلیل اینکه این مطلب سه سال پیش به رشته تحریر در آمده بود با اندکی ویرایش از نظرتان می گذرد.
منبع:سایت شطرنجیان
