از خون جوانان وطن لاله دمیده

از خون جوانان وطن لاله دمیده  نام هفتمین و مشهورترین تصنیف از مجموعه سروده‌های عارف قزوینی است .این تصنیف با نام‌های «راز دل» و «هنگام می» نیز شناخته شده‌است.

مضمون این تصنیف اشاره به افسانه‌ای دارد که از قطرات خون سیاوش(یکی از قهرمانان شاهنامه)، گلهای لاله روئیده‌است. مضمون این سرود با گذشت یکصدسال، همچنان در نوشتارهای سیاسی دوران معاصر، مشاهده می‌شود. 

عارف قزوینی در دیوان خود و در مقدمه‌ای بر این تصنیف، آورده‌است: 

این تصنیف در دوره دوم مجلس شورای ایران در تهران ساخته شده‌است. بواسطه عشقی که حیدرخان عمواوغلی بدان داشت، میل دارم این تضنیف به یادگار آن مرحوم طبع گردد. این تصنیف در آغاز انقلاب مشروطه ایران بیاد اولین قربانیان آزادی سروده شده است

 هنگام می و فصل گل و گشت و چمن شد

در بار بهاری تهی از زاغ و زغن شد

گر نبود خنگ مطلا لگام

 
گر نبود خنگ مطلا لگام..................زد بتوان بر قدم خویش گام

ور نبود مشربه از زرناب..................با دو کف دست توان خورد آب

ور نبود بر سر خوان آن و این .................. هم بتوان ساخت به نان جوی
 
ور نبود جامه ی اطلس ترا..................دلق کهن ساتر تن بس ترا

شانه عاج ار نبود بهر ریش..................شانه توان کرد به انگشت خویش

جمله که بینی همه دارد عوض..................وز عوضش گشته میسر غرض

آنچه ندارد عوض ای هوشیار..................عمر عزیز است,غنیمت شمار

  

شیخ بهایی

برخیز شتربانا، بربند کجاوه

   شعر زیر یکی از معروفترین اشعار ادیب الممالک فراهانی است که در مدح و تهنیت ولادت حضرت محمد (ص) سروده‌ است. این شعر مسمط می‌باشد و در زمان مظفر الدین شاه سروده شده‌است:

برخیز شتربانا، بربند کجاوه                                    کز چرخ همى گشت عیان رایت کاوه

برشاخ شجر برخاست آواى چکاوه                            وز طول سفر حسرت من گشت علاوه

بگذر به شتاب اندر، از رود سماوه                           در دیده من بنگر دریاچه ساوه

                                     وز سینه ‏ام آتشکده پارس نمودار